نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 491
ديگر برسد، باز در
آنجا سياق را تغيير داده مىفرمايد:(فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ) بهترين
شاهدى كه معناى گفته ما را روشن مىسازد بعد از آن است كه مىفرمايد:(وَ إِذا بَدَّلْنا آيَةً مَكانَ آيَةٍ
وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ)
كه هر دو جور تعبير در آن جمع شده، هم تعبير به تكلم با غير و هم غيبت، تبديل
آيهاى به آيه ديگر را مستند به ضمير تكلم با غير نموده و اعلميت را مستند به خداى
عز و جل نموده است.(مَنْ
عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ
حَياةً طَيِّبَةً ...).
وعده جميلى
است كه به زنان و مردان مؤمن مىدهد، كه عمل صالح كنند، و در اين وعده جميل فرقى
ميان زنان و مردان در قبول ايمانشان و در اثر اعمال صالحشان كه همان احياء به حيات
طيبه، و اجر به احسن عمل است نگذاشته، و اين تسويه ميان مرد و زن على رغم بنائى
است كه بيشتر غير موحدين و اهل كتاب از يهود و نصارى داشتند و زنان را از تمامى
مزاياى دينى و يا بيشتر آن محروم مىدانستند، و مرتبه زنان را از مرتبه مردان
پايينتر مىپنداشتند، و آنان را در وضعى قرار داده بودند كه بهيچ وجه قابل ارتقاء
نبود.
پس اينكه
فرمود:(مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ
مُؤْمِنٌ) حكمى است كلى نظير تاسيس قاعدهاى براى هر كس كه عمل صالح كند، حالا
هر كه مىخواهد باشد، تنها مقيدش كرده به اينكه صاحب عمل، مؤمن باشد و اين قيد در
معناى شرط است، چون عمل در كسى كه مؤمن نيست حبط مىشود و اثرى بر آن مترتب نيست
هم چنان كه خداى تعالى فرموده:(وَ مَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمانِ
فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ)[1] و نيز
فرموده:(وَ حَبِطَ ما صَنَعُوا فِيها وَ باطِلٌ ما كانُوا
يَعْمَلُونَ)[2].
[حيات
طيبهاى كه خداوند به زن و مرد نكو كردار وعده داده است حياتى حقيقى و جديد است كه
مرتبهاى بالا و والا از حيات عمومى و داراى آثارى مهم مىباشد]
و در جمله(فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً) حيات، به معناى جان انداختن در چيز و
افاضه حيات به آن است، پس اين جمله با صراحت لفظش دلالت دارد بر اينكه خداى تعالى
مؤمنى را كه عمل صالح كند به حيات جديدى غير آن حياتى كه به ديگران نيز داده زنده
مىكند و مقصود اين نيست كه حياتش را تغيير مىدهد، مثلا حيات خبيث او را مبدل به
حيات طيبى مىكند كه اصل حيات همان حيات عمومى باشد و صفتش را تغيير دهد، زيرا اگر
مقصود اين بود كافى بود كه بفرمايد: ما حيات او را طيب مىكنيم ولى
اينطور نفرمود، بلكه فرمود: ما او را به حياتى طيب زنده مىسازيم.
[1] و هر كس كه به ايمان، كفر بورزد عملش حبط و نابود مىشود.
سوره مائده، آيه 5.
[2] و حبط شد آنچه كه كردند و باطل گشت آنچه كه مىكردند. سوره
هود، آيه 16.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 491