نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 213
تعالى آنها را به
وصف عنده- نزد خدا وصف نموده و اين وصف در جاى ديگر توضيح داده شده و
آن آيه(ما عِنْدَكُمْ
يَنْفَدُ وَ ما عِنْدَ اللَّهِ باقٍ)[1] مىباشد كه مىفرمايد هر چه كه نزد خداست ثابت و
لا يزال و لا يتغير است، پس خزائن خدا هر چه باشند امور ثابتى هستند كه دستخوش
زوال و تغير نمىشوند، و چون مىدانيم كه اشياء در اين عالم مادى محسوس، متغير و
فانى هستند و ثبات و بقايى ندارند، مىفهميم كه خزائن الهى ما فوق اين عالم
مشهودند.
اين بود آنچه
كه از دقت و تدبر در آيه شريفه مورد بحث بدست مىآيد، هر چند كه خالى از دقت و
غموض نيست، و در بدو نظر بسيار مشكل به نظر مىرسد، و ليكن اگر در تدبر خود دقت
كنى و مقدارى فشار به فكر آورى، برايت روشن مىگردد و ان شاء اللَّه خواهى ديد كه
از واضحات كلام خداى تعالى است.
در خاتمه
توصيه مىكنيم كه اگر خوانندهاى نتوانست نكات بالا را هضم كند و برايش مشكلى لا
ينحل ماند، مىتواند براى توجيه آيه شريفه به وجه سومى كه قبل از بيان نظريه خود
نقل كرديم اعتماد نمايد، چه آن وجه از وجوه ديگر بهتر است و اللَّه ولى
الهدايه . و ما ان شاء اللَّه دوباره در مورد مناسبى به بحث پيرامون قدر بر
مىگرديم، و بحثى جداگانه برايش باز مىكنيم.
كلمه
لواقح جمع لاقحه از ماده لقح به فتحه لام و سكون
قاف- است.
وقتى كه گفته
مىشود لقح النحل معنايش اين است كه درخت خرما را لقاح (به فتح لام)
كرد. و لقاح گرد درخت خرماى نر است كه تا آن را به درخت ماده منتقل نكنند بارآور
نمىشود. امروزه در مباحث گياهشناسى مسلم شده كه مساله نر و مادگى در تمام گياهان
هست، و بادها در وزش خود ذراتى از گرد گل گياه نر را به گياه ماده منتقل مىكند و
آن را بارور مىسازد. قرآن كريم در آيه مورد بحث از همين حقيقت پرده بردارى مىكند
و مىفرمايد: ما بادها را براى كار تلقيح فرستاديم .
جمله(فَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَسْقَيْناكُمُوهُ) اشاره به باران است
كه از ابرها فرو مىريزد. اين نيز در مباحث علمى عصر مسلم است كه آب موجود در كره
زمين از
[1] آنچه نزد شما است فانى مىشود و آنچه نزد خداست باقى است.
سوره نحل، آيه 96.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 213