او باشد، تعظيمش از تقواى خداست و تمامى آيات قرآن كه متعرض مسئله تقوى شده شامل اين تعظيم هم ميشود. بله البته هر عاقلى مى‌داند، كه نبايد به اين شعائر و آيات در مقابل خداى تعالى استقلال داد، و معتقد شد: كه مثلا رسول خدا 6 هم در مقابل خدا موجودى است مستقل و مالك نفس خود و يا مالك نفع و ضرر و موت و حيات و نشور خود، چون اين اعتقاد شعائر را از شعائر بودن خارج مى‌كند، و آيت و دليل را از آيت و دليل بودن مى‌اندازد، و او را در حظيره و ساحت الوهيت داخل مى‌كند و اين خود شركى است عظيم كه پناه مى‌بريم به خدا از چنين شركى.

(وَ لَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذابَ، أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعاً، وَ أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذابِ) الخ، از ظاهر سياق بر مى‌آيد كه كلمه (اذ) مفعول باشد براى كلمه (يرى)، و جمله:(أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ) الخ، بيان باشد براى عذاب و كلمه (لو) براى آرزو بوده باشد، و معنا چنين باشد: (اى كاش اين مشركين در همين دنيا، روزى را كه در آن عذاب را مى‌بينند، مى‌ديدند كه اگر چنين چيزى ممكن بود، ميديدند كه نيرو همه و همه براى خداست، و اينكه براى بت‌ها و الهه خود معتقد به نيرو شده‌اند، اشتباه كرده‌اند، و نيز مى‌ديدند كه خدا چقدر شديد العذاب است و عاقبت اين خطاى خود را ميچشيدند).

پس مراد از عذاب در آيه شريفه- بطورى كه از بيان آيه بعديش استفاده مى‌شود- همين است كه خطاى خود را در شريك گرفتن براى خدا ببينند و عاقبت اين خطا را مشاهده كنند كه دو آيه بعد هم اين معنا را تاييد مى‌كند، مى‌فرمايد: ((إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا)، بت‌ها آن روز از بت‌پرستان بيزارى مى‌جويند، پس نفعى از ناحيه آنها عايد پرستندگانشان نمى‌شود، با اينكه انتظار آن را داشتند،(وَ رَأَوُا الْعَذابَ، وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبابُ)، در آن روز ديگر براى هيچ چيز به غير خدا اثرى نمى‌ماند،(وَ قالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً)، آرزو مى‌كنند اى كاش بازگشتى برايمان بود،(فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ)، تا در آن بازگشت، ما از اين خدايان دروغى بيزارى مى‌جستيم،(كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا) همانطور كه اين خدايان را ديديم كه در آخرت از ما بيزارى مى‌جويند،(كَذلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ)، اينچنين خداوند به ستمكارانى كه براى خدا انداد و شركاء گرفتند، (اعمالهم) اعمالشان را نشان مى‌دهد و اعمالشان همان بود كه غير خدا را دوست مى‌داشتند و پيروى مى‌كردند،(حَسَراتٍ عَلَيْهِمْ، وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ)، در حالى كه اعمال اين بيچارگان، مايه حسرتشان شده باشد، و ديگر بيرون شدن از آتش برايشان نباشد.

(وَ ما هُمْ بِخارِجِينَ مِنَ النَّارِ) در اين جمله حجتى است عليه كسانى كه ميگويند: عذاب آتش تمام شدنى نيست.