نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 489
رسالت در اين جداسازى
دخالت داشته، و مراد به جعل قبله سابق، جعل آن در حق مسلمانان است، و گر نه اگر
مراد مطلق جعل باشد، آن وقت مراد برسول هم مطلق رسول ميشود، نه رسول اسلام، و ديگر
در آيه التفاتى بكار نرفته، به سياق طبيعيش جريان يافته بود، چيزى كه هست اين
احتمال مختصرى بعيد بنظر مىرسد.
و ثانيا آن
نمازهايى كه مسلمانان بسوى بيت المقدس خواندند تكليفش چيست؟ چون در حقيقت نماز
بطرف غير قبله بوده، و بايد باطل باشد، از اين توهم هم جواب ميدهد: قبله ما دام كه
نسخ نشده قبله است، چون خداى تعالى هر وقت حكمى را نسخ مىكند، از همان تاريخ نسخ
از اعتبار مىافتد، نه اينكه وقتى امروز نسخ كرد دليل باشد بر اينكه در سابق هم بى
اعتبار بوده، و اين خود از رأفت و رحمتى است كه به مؤمنين دارد، و عهدهدار بيان
اين جواب جمله:(وَ ما كانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمانَكُمْ، إِنَّ اللَّهَ
بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ) الخ است، و فرق ميانه رأفت و رحمت بعد از
آنكه هر دو در اصل معنا مشتركند، اين است كه رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بيچاره
است، و رحمت در اعم از آنان و از غير آنان استعمال ميشود.
(قَدْ
نَرى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّماءِ، فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضاها) الخ از اين
آيه بدست مىآيد كه رسول خدا 6 قبل از نازل شدن حكم تغيير قبله، يعنى نازل شدن
اين آيه، روى خود را در اطراف آسمان مىگردانده، و كانه انتظار رسيدن چنين حكمى را
مىكشيده، و يا توقع رسيدن وحيى در امر قبله داشته، چون دوست ميداشته خداى تعالى
با دادن قبلهاى مختص به او و امتش، احترامش كند، نه اينكه از قبله بودن بيت
المقدس ناراضى بوده باشد، چون حاشا بر رسول خدا 6 از چنين تصورى، هم چنان كه از
تعبير (ترضيها)، در جمله(فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضاها) فهميده
ميشود: قبله اختصاصى را دوست ميداشته، نه اينكه از آن قبله ديگر بدش مىآمده آرى
دوست داشتن چيزى باعث دشمن داشتن خلاف آن نيست.
[در برابر
سرزنش و تفاخر يهود، پيامبر 6 منتظر رسيدن حكم تغيير قبله بود]
بلكه بطورى
كه از روايات وارده در داستان، و شان نزول اين آيه برمىآيد يهوديان مسلمانان را
سرزنش مىكردهاند: كه شما قبله نداريد، و از قبله ما استفاده مىكنيد، و با بيت
المقدس به مسلمانان فخر مىفروختند، رسول خدا 6 از اين باب ناراحت ميشد، شبى در
تاريكى از خانه بيرون شد، و روى بسوى آسمان گردانيد، منتظر بود وحيى از ناحيه خداى
سبحان برسد، و اين اندوهش را زايل سازد، پس اين آيه نازل شد، و بفرضى كه آيهاى
نازل ميشد، بر اينكه قبله شما مسلمانان هم همان قبله سابق است، باز حجتى ميشد براى
آن جناب عليه يهود، چون نه رسول خدا 6 ننگ داشت از اينكه رو بقبله يهوديان نماز
بخواند، و نه مسلمانان زيرا عبد بغير اطاعت و قبول، شانى ندارد، لكن آيه شريفه
قبلهاى جديد براى مسلمانان معين كرد، و سرزنش يهود و تفاخر
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 489