مبعوث مى‌شوند، خوار مفرما، روزى كه مال و فرزندان سود نمى‌دهند، مگر كسى كه قلبى سالم بياورد)[1] بلكه به خوار نشدن در دنيا و سلامت در ظاهر قناعت ميكرد، و نيز نمى‌گفت: ((وَ اجْعَلْ لِي لِسانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ‌)، و برايم لسان صدقى در آيندگان قرار ده).[2]، بلكه به لسان ذكر در آيندگان اكتفاء ميكرد، و همچنين ساير كلماتى كه از آن جناب حكايت شده است.

[اسلامى كه ابراهيم و اسماعيل (ع) براى ذريه‌شان در خواست نمودند اسلام واقعى بود]

پس اسلامى كه او براى ذريه‌اش درخواست كرد، جز اسلام واقعى نمى‌تواند باشد، و در جمله‌(أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ)، خود اشاره‌اى باين معنا هست، چون اگر مراد تنها صدق نام مسلمان بر ذريه‌اش بود، ميگفت:(أُمَّةً مُسْلِمَةً) ديگر احتياج بكلمه (لك) نبود، (دقت بفرمائيد).

(رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ) الخ، منظور آن جناب بعثت خاتم الانبياء ص بود، هم چنان كه رسول خدا 6 مى‌فرمود: من دعاى ابراهيم هستم.

بحث روايتى [ (شامل رواياتى در ذيل آيات گذشته مربوط به هجرت ابراهيم به مكه و بناى كعبه و دعاى ابراهيم ...)]

در كافى از كتانى روايت كرده كه گفت: از امام صادق ع از مردى پرسيدم. كه دو ركعت نماز در مقام ابراهيم را كه بعد از طواف حج و عمره واجب است فراموش كرده؟ فرمود:

اگر در شهر مكه يادش آمد، دو ركعت در مقام ابراهيم بخواند، چون خداى عز و جل فرموده‌(وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى) و اما اگر از مكه رفته، و آن گاه يادش آمده، من دستور نميدهم برگردد.[3] مؤلف: قريب باين معنا را شيخ در تهذيب‌[4]، و عياشى در تفسيرش‌[5]، بچند سند روايت كرده‌اند، و خصوصيات حكم، يعنى نماز در مقام ابراهيم، و اينكه بايد پشت مقام باشد، هم چنان كه در بعضى روايات آمده، كه احدى نبايد دو ركعت نماز طواف را جز در پشت مقام بخواند، تا آخر حديث، همه از كلمه (من) و كلمه (مصلى) در جمله:(وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى) استفاده شده است.

و در تفسير قمى از امام صادق ع روايت آورده كه در ذيل جمله:(أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ) الخ فرموده: يعنى مشركين را از آن دور كن.[6] و در كافى از امام صادق ع روايت آورده كه فرمود: خداى عز و جل در كتابش‌

[1]- سوره شعراء آيه 87- 89

[2]- سوره شعراء آيه 84

[3]- كافى ج 4 ص 425 حديث 1

[4]- تهذيب ج 5 حديث 458

[5]- عياشى ج 1 ص 58 حديث 91

[6]- تفسير قمى ج 1 ص 59