پس اين طائفه كه گفتيم ايمان داشته‌اند، ولى عمل صالح نكرده‌اند، آنهايند كه عهدى از خدا گرفته بودند، و بخاطر اعمال بدشان داخل جهنم ميشوند، بخاطر داشتن عهد، مشمول شفاعت شده، از آتش نجات مى‌يابند.

آيه شريفه ((وَ قالُوا: لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّاماً مَعْدُودَةً، قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللَّهِ عَهْداً)، گفتند: آتش دوزخ جز چند روزى بما نمى‌رسد، بگو مگر شما از خدا عهد گرفته بوديد)؟[1]، نيز باين حقيقت اشاره دارد، و بنا بر اين، اين آيات نيز بهمان آيات قبل برگشت مى‌كند، و بر روى هم آنها دلالت دارد بر اينكه مورد شفاعت، يعنى كسانى كه در قيامت برايشان شفاعت ميشود، عبارتند از گنه‌كاران دين‌دار، و متدينين بدين حق، ولى گنه‌كار، اينهايند كه خدا دينشان را پسنديده.

4- شفاعت از چه كسانى صادر ميشود؟

[اقسام شفاعت و شفعاء]

از آنچه تا كنون از نظر خواننده گذشت ميتوان اين معنا را بدست آورد، كه شفاعت دو قسم است، يكى تكوينى، و يكى تشريعى و قانونى، اما شفاعت تكوينى كه معلوم است از تمامى اسباب كونى سر مى‌زند، و همه اسباب نزد خدا شفيع هستند، چون ميان خدا و مسبب خود واسطه‌اند، و اما شفاعت تشريعى و مربوط باحكام، (كه معلوم است اگر واقع شود، در دائره تكليف و مجازات واقع ميشود) نيز دو قسم است، يكى شفاعتى كه در دنيا اثر بگذارد، و باعث آمرزش خدا، و يا قرب بدرگاه او گردد، كه شفيع و واسطه ميان خدا و بنده در اين قسم شفاعت چند طائفه‌اند.

اول توبه از گناه، كه خود از شفيعان است، چون باعث آمرزش گناهان است، هم چنان كه فرمود: ((قُلْ: يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى‌ أَنْفُسِهِمْ، لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ، إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً، إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ، وَ أَنِيبُوا إِلى‌ رَبِّكُمْ‌)، بگو: اى بندگانم، كه بر نفس خود زياده روى روا داشتيد، از رحمت خدا مايوس نشويد، كه خدا همه گناهان را مى‌آمرزد، چون او آمرزگار رحيم است، و بسوى پروردگارتان توبه ببريد)[2]، كه عموميت اين آيه، حتى شرك را هم شامل ميشود، و قبلا هم گفتيم: كه توبه شرك را هم از بين مى‌برد.

دوم ايمان برسولخدا 6 است، كه در باره‌اش فرموده: ((آمِنُوا بِرَسُولِهِ‌) تا آنجا كه مى‌فرمايد:(يَغْفِرْ لَكُمْ‌)، برسول او ايمان بياوريد، تا چه و چه و چه، و اينكه گناهانتان را بيامرزد)[3].

يكى ديگر عمل صالح است، كه در باره‌اش فرموده: ((وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ: لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ‌)، خدا كسانى را كه ايمان آورده، و اعمال صالح كردند، وعده‌

[1]- سوره بقره آيه 80

[2]- سوره زمر آيه 54

[3]- سوره حديد آيه 28