صفات خدا قرار دهند، و در نتيجه بلاى عقوبت را كه شامل او شده، از او برگردانند، و در اين صورت ديگر از مورد حكم عقوبت بيرون گشته، ديگر مصداق آن حكم نيست، و قبلا هم روشن كرديم، كه تاثير شفاعت از باب حكومت است، نه از باب تضاد و تعارض، و اين مطلب با گفتار خود خداى تعالى كه مى‌فرمايد: ((فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ‌)، خدا گناهان ايشان را مبدل بحسنه مى‌كند[1] كاملا روشن و بى اشكال ميشود.

چون بحكم اين آيه خدا ميتواند عملى را با عملى ديگر معاوضه كند، هم چنان كه ميتواند يك عمل موجود را معدوم سازد، چنانچه خودش هم فرموده: ((وَ قَدِمْنا إِلى‌ ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً)، و بآنچه كه عمل كرده‌اند مى‌پردازيم، و آن را هيچ و پوچ مى‌كنيم)[2]، و نيز خودش فرموده: ((فَأَحْبَطَ أَعْمالَهُمْ‌)، پس اعمالشان را بى اثر كرد)[3] و نيز همو فرموده ((إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ، نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ‌)، اگر از گناهان كبيره اجتناب كنيد، گناهان صغيره شما را محو مى‌كنيم) الخ‌[4] و نيز فرموده: ((إِنَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ، وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ)، خدا اين گناه را نمى‌آمرزد كه بوى شرك بورزند، و گناهان پائينتر از آن را از هر كس بخواهد مى‌آمرزد)[5] و اين آيه بطور مسلم در غير مورد ايمان و توبه است، براى اينكه ايمان و توبه شرك قبلى را هم جبران نموده، آن را مانند ساير گناهان مشمول آمرزش خدا مى‌كند.

و نيز همانطور كه ميتواند عملى را مبدل بعملى ديگر كند، ميتواند عملى اندك را بسيار كند، هم چنان كه خودش در اين باره فرموده: ((أُولئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ‌)، اينان اجرشان دو برابر داده ميشود)[6] و نيز فرموده: ((مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ، فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها)، هر كس كار نيكى كند، ده برابر مثل آن را خواهد داشت)[7] و نيز همانطور كه ميتواند عملى را با عملى ديگر مبدل نموده، و نيز عملى اندك را بسيار كند، همچنين ميتواند عملى را كه معدوم بوده، موجود سازد، كه در اين باره فرموده: ((وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ، أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ، وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ، كُلُّ امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ‌)، كسانى كه ايمان آوردند، و ذريه‌شان نيز از ايشان پيروى نموده، ايمان آوردند، ما ذريه‌شان را بايشان ملحق مى‌كنيم، و ايشان را از هيچيك از اعمالى كه كردند محروم و بى بهره نمى‌سازيم، كه هر مردى در گرو عملى است كه كرده)[8] و اين همان لحوق و الحاق است، و مثلا كسانى كه عمل آباء نداشته‌اند، داراى عمل مى‌كند، و سخن كوتاه اينكه خدا هر چه بخواهد ميتواند انجام دهد، و هر حكمى كه بخواهد ميراند.

[1]- سوره فرقان آيه 70

[2]- سوره فرقان آيه 23

[3]- سوره محمد آيه 9

[4]- سوره نساء آيه 31

[5]- سوره نساء 48

[6]- سوره قصص 54

[7]- سوره انعام آيه 160

[8]- سوره طور آيه 21