تاریخ: 5/11/65

دیدار با اعضاى شوراى مدیریت حوزه علمیه قم‌

بسم الله الرحمن الرحیم‌

من چنانچه سابقاً نیز گفته‌ام، راجع به حوزه علمیه عقیده‌ام بر این است که باید به آن بیشتر از همه چیز توجه کرد، چرا که حوزه علمیه اگر درست بشود، ایران درست مى‌شود و اگر خداى نخواسته در حوزه علمیه فسادى به وجود آید - ولو در دراز مدت - در سرتاسر ایران آن فساد پیدا مى‌شود و آنها که همیشه در فکر بوده‌اند که در حوزه علمیه نفوذ کنند، به همین خاطر است. نفوذ آنها، نفوذ ظاهرى نیست که معلوم باشد فلان آقا نفوذى است، چه بسا بیشتر از شما اظهار دیانت بکند، معذلک در موقع مناسب کارش را انجام دهد. اینها از مشکلات حوزه است و قضیه تحصیل هم باید به نحوى باشد که فقه سنتى فراموش نشود و آن چیزى که تا به حال اسلام را نگه داشته است، همان فقه سنتى بوده است و همه همت‌ها باید مصروف این بشود که فقه به همان وضعى که بوده است محفوظ باشد. ممکن است اشخاصى بگویند که باید فقه تازه‌اى درست کرد، که این آغاز هلاکت حوزه است و روى آن باید دقت بشود.

البته من همه شما آقایان را مى‌شناسم و از شما به خاطر زحمتتان در این امر تشکر مى‌کنم، ولى باید خیلى متوجه باشید. در هر صورت آن چیزى که براى حوزه‌ها خطر است، این است که ما این فقه را به نحوى که به دست ما رسیده است، به نسل آینده تحویل ندهیم. باید همان طور که مبانى اسلامى، مبانى فقهى را تحویل داده‌اند، ما هم به آینده‌ها تحویل بدهیم، که اگر این افراد در آینده نتوانستند کار خودشان را انجام بدهند، تقصیر ما نباشد.

و دیگر این که اخلاق باید در همه جا و در همه دروس مورد توجه قرار گیرد. و اعتقادم بر این است که باید هر کس حوزه درسى بزرگ یا کوچکى دارد، یکى دو دقیقه مقدمتاً یا مؤخرتاً درس اخلاق بگوید که طلاب با اخلاق اسلامى بار بیایند. و اجمالاً من از شما مطمئنم که شما خوب کار مى‌کنید و نظرات درستى دارید، لکن در هر کارى اشتباهاتى هم هست. گروه‌هاى مختلف به این حوزه نظر دارند، چون در دراز مدت مى‌توانند کارهایى که ما مى‌کنیم به هم بزنند. و این که شما در رابطه با سابقه افراد تحقیق مى‌کنید، کار خوبى است، چرا که اگر کسى قبل از انقلاب یا بعد از آن کجروى داشته است و الان مى‌گوید من توبه کرده‌ام، ممکن است این توبه کردن مصلحتى باشد. باید توجه داشت که این افراد حوزه را فاسد نکنند. و شما همیشه با حضرات مراجع و سایر بزرگان مشورت کنید و از آنها نظر