نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 623
هم زردشتی نبوده ، مانوی بوده و به علاوه بعد مسلمان شد . ولی فیلسوفان و
صاحب نظران این دوره که از خود اندیشهای داشتهاند همه مسلمانند ما حتی
یک فیلسوف صاحب نظر غیر مسلمان پیدا نمیکنیم . و این خود از نظر تحلیل
علمی و جامعه شناسی قابل مطالعه است .
4 - در دوره بعد از دوره ترجمه ، تا قرن ششم و هفتم ، ( و تا اندازهای
در دوره ترجمه ) اکثریت قریب به اتفاق فلاسفه ، ضمن اینکه فیلسوفند ، در
فن پزشکی مهارت دارند . همچنانکه بوعلی هم فیلسوف است و هم پزشک ، در
بسیاری از آنها پزشکی بر فلسفه غلبه دارد .
این دوره که دوره ( فیلسوف پزشکی ) است ، مسلمان و یهودی و مسیحی
شرکت دارند . از صابئیان در این دوره ، برخلاف دوره ترجمه ، خبری نیست
. در این دوره ما به پزشکان بلند قدر مسیحی یا یهودی زیاد برمیخوریم که
ضمنا فیلسوف هم هستند ولی به فیلسوف بلند قدری از یهودیان یا مسیحیان
برنمیخوریم .
مثلا ابوالفرج بن الطیب که معاصر ابن سینا است از نظر پزشکی در
مرتبهای است که ابنسینا آن را میستاید . ولی در فلسفه بهیچوجه مورد توجه
ابن سینا و غیر ابن سینا نبوده است . ابوالبرکات بغدادی و حتی ابوالخیر
حسن بن سوار ، میتوانند استثنائی از این جهت به شمار روند ، زیرا
ابوالبرکات یک فیلسوف صاحب نظر یهودی بود و ابوالخیر یک فیلسوف
مسیحی . ولی چنانکه میدانیم این دو نیز بر دین اولی باقی نماندند و هر دو
آخر کار مسلمان شدند . این آمارها میتواند موضوع مطالعه جالبی از نظر
جامعه شناسی باشد . که مثلا در طبقه ( مترجمان فیلسوف و فیلسوفان مترجم )
فیلسوفان صاحب نظر همه مسلمانند و یا در طبقه پزشکان فیلسوف و فیلسوفان
پزشک ، فیلسوفان صاحب نظر همه مسلمانند و غیر مسلمانان با اینکه پزشکان
بسیار عالیقدر دارند ، فیلسوف صاحبنظر ندارند . این ، دلیل اینست که
روح اسلامی با تعقلات فلسفی از سایر روحهای حاکم بر مذاهب دیگر
نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 623