نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 542
دارد که معروف است . فارابی فلاسفه قبل از خود را تحتالشعاع قرار داد ،
تالی تلو ارسطو شمرده شد و معلم ثانی لقب یافت .
طبقه چهارم
از این طبقه افراد زیادی نمیشناسیم آنچه از نقلها برمیآید اینست که
فارابی و ابوبشر متی و ابن کرنیب شاگردها داشتهاند ، ولی اطلاع درستی از
آنها نداریم . از شخصیتهای این طبقه :
1 - یحیی بن عدی منطقی نصرانی است ، این مرد با ابن الندیم معاصر بوده
است و ابن الندیم نسبت به پرکاری او اعجاب دارد . ابن الندیم و ابن
القفطی و ابن ابی اصیبعه بالاتفاق نوشتهاند که وی شاگرد ابونصر فارابی و
ابوبشر متی بوده است . همه ( مخصوصا ابن القفطی ) کتابهای زیادی از او
نقل کردهاند که بیشتر منطقی است ، ولی احیانا مسائلی از مسائل فلسفه
اولی ( که در دوره قبل از فارابی خصوصا در مسیحیان کمتر دیده میشود ) طرح
کرده است . ابنالندیم و به تبع او ابن القفطی و ابن ابی اصیبعه نوشتهاند
که ریاست منطقیین در زمان او به او منتهی شده بود وی در سال 363 و یا
364 درگذشته است و گفتهاند 81 سال عمر کرده است .
2 - غیر از یحیی بن عدی ، در طبقه چهارم جمعیت اخوان الصفا و خلان
الوفا را باید نام برد ، گروهی هستند گمنام و خود خواستهاند گمنام باشند
، اما نشان دادهاند که گروهی هستند هم فیلسوف و هم متدین و متعهد ، به
منظور اصلاح جامعه براساس ایدهای که داشتهاند به کار بردن فلسفه و دین
توأما دست بکار شده ، انجمنی تشکیل داده ( حزب مانند ) اعضاء میپذیرفته
و شروط و آدابی داشتهاند و مجموع 52 رساله که در حقیقت بیان کننده جهان
بینی و ایدهئولوژی آنها است و از یک نظر یک دائرهالمعارف برای عصر
آنها محسوب میشود و اثری است جاودانی و از شاهکارهای جهان اسلام
آفریدهاند . اخوانالصفا هم از اسلاف خود مخصوصا فارابی متأثر بودهاند و
هم در اخلاف خود اثر گذاشتهاند ، هر دو
نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 542