نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 480
طبقات متسلسل ارباب علوم را مشخص سازند . این کار در درجه اول نسبت
به علمای حدیث انجام یافته است و در درجات بعدی برای علمای علوم دیگر
ما کتابهای زیادی به این عنوان داریم مانند طبقات الفقهاء ابواسحاق
شیرازی ، طبقات الاطباء ابن ابی اصیبعه ، طبقات النحویین و طبقات
الصوفیه ابوعبدالرحمن سلمی .
ولی با کمال تأسف تا آنجا که این بنده اطلاع دارد ، آنچه درباره طبقات
فقهاء نوشته شده از اهل تسنن و مربوط به آنها است ، درباره طبقات فقهاء
شیعه تاکنون کتابی نوشته نشده است لهذا برای کشف طبقات فقهاء شیعه از
لابلای کتب تراجم و یا کتب اجازات که مربوط است به طبقات راویان حدیث
باید استفاده کرد .
ما در اینجا نمیخواهیم طبقات فقهاء شیعه را به تفصیل بیان کنیم ، بلکه
میخواهیم شخصیتهای برجسته و به نام فقهاء را که آراءشان مورد توجه است
با ذکر کتابهای فقه ذکر کنیم ، ضمنا طبقات فقهاء نیز شناخته میشوند .
تاریخ فقهاء شیعه را از زمان غیبت صغرا ( 260 - 320 ) آغاز میکنیم بدو
دلیل : یکی اینکه : عصر قبل از غیبت صغری عصر حضور ائمه اطهار است و در
عصر حضور ، هر چند فقهاء و به معنی صحیح کلمه مجتهدین و ارباب فتوا که
ائمه اطهار آنها را به فتوا دادن تشویق میکردهاند بودهاند ، ولی خواه
ناخواه فقهاء ، به علت حضور ائمه اطهار علیهم السلام تحتالشعاع بودهاند
، یعنی مرجعیت آنها در زمینه دستنارسی به ائمه بوده است و مردم حتی
الامکان سعی میکردند به منبع اصلی دست یابند و خود آن فقهاء نیز مشکلات
خود را تا حد مقدور و ممکن با توجه به بعد مسافتها و سایر مشکلات با ائمه
اطهار در میان میگذاشتند . دیگر اینکه علی الظاهر فقه مدون ما منتهی
میشود به زمان غیبت صغرا ، یعنی تألیف و اثری فقهی قبل از آن دوره از
فقهاء شیعه فعلا در دست نداریم یا این بنده اطلاع ندارد .
ولی به هر حال در شیعه نیز فقهاء بزرگی در عصر ائمه اطهار وجود داشته
نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 480