نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 28
میکند این وجودات مجاور یک وجود متصل و کشش داری ، است یعنی خود زمان
حقیقتش آنات منفصل از یکدیگرند و آنچه هم که در این آنات واقع گردند
به ناچار مانند ظرف خود منفصلند . عرفا در باب وجود جهان چنین اعتقادی
دارند که عالم با تمام وجودش آنا فانا تجدید و نو میشود و فیض وجود از
ذات باری در هر آنی صادر میشود یعنی جهان با تمام اجزایش در هر آن
معدوم و دوباره موجود میشود .
عارفان دردمی دو عید کنند
عنکبوتان مگس قدید کنند
خلاصه جهان عبارت از یک تجدید اجزاء است متتالیا ، و مولوی به همین
نکته اشاره میکند که :
هر دمی نو میشود عالم و ما
بی خبر از نو شدن اندر بقا
در مقام تشبیه بیان ایشان را میتوان به این مطلب علمی نزدیک دانست
که همچنانکه تصور ما از روشنائی الکتریسیته یک امر متصل و واحد است که
مثلا با زدن کلید برق در لامپ حاصل میشود و مادام که کلید را قطع نکنیم
ادامه دارد ، ولی از دید علمی این روشنائی واحد در حقیقت مجموعهای از
تاریک و روشنیهاست ، در هر لحظه نور قطع شده و در لحظه بعد از نو موجود
میشود و تصور ممتد ما از نور لامپ فقط به جهت خاصیت چشم ماست که
اثرات خارجی را تا یک بیستم ثانیه در خود نگاه میدارد و چون فاصله بین
دو روشنائی از مقدار یک بیستم ثانیه کمتر است اصولا فاصلهای به نظر
نمیرسد . نظیر این مطلب را متکلمین در مورد جسم هم گفتهاند که یک کشش
جوهری متصل و دارای ابعاد سه گانه به نام جسم در خارج موجود نیست ، بلکه
مصداق تصور ما در باب جسم در حقیقت مجموعهای از ذرات مجاور یکدیگرند
که هیچ جزئی به تنهائی صاحب بعد و لهذا جسم نیست . از مجموعه این ذرات
متجاور یک کشش واحد برای ما حاصل میشود . و بعضی معتقدند که نظریه علمی
جدید در تحلیل نهائی ماده به " کوانتم " زنده کننده همین نظریه
نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 28