نام کتاب : جهان بینی توحیدی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 85
همبستگی تضادها ، به شدت از آن دفاع میکنند و مدعی هستند که رابطه جزء
با کل در طبیعت ، رابطه ارگانیکی است نه مکانیکی ، ولی آنجا که در مقام
اثبات برمیآیند جز رابطه مکانیکی را نمیتوانند اثبات کنند . حقیقت این
است که روی اصول فلسفه مادی ، اثبات اینکه جهان در کل خود به منزله یک
اندام است و رابطه اجزاء با کل رابطه عضو با اندام است غیر قابل اثبات
است . فلاسفه الهی که از قدیم الایام ادعا کردهاند جهان " انسان کبیر "
است و انسان " عالم صغیر " ، به چنین رابطهای نظر داشتهاند . در میان
فلاسفه اسلامی ، " اخوان الصفا " بیش از سایر فلاسفه بر این موضوع اصرار
داشتهاند . عرفا نیز به نوبه خود بیش از حکما و فلاسفه به جهان و هستی به
چشم وحدت مینگرند . از نظر عرفا تمام خلقت و کائنات " جلوه واحد "
شاهد ازلی است .
عکس روی تو چو در آینه جام افتاد
عارف از پرتو میدر طمع خام افتاد
حسن روی تو به یک جلوه که در آینه کرد این همه نقش در آیینه اوهام
افتاد
عرفا ، ماسوی را " فیض مقدس " مینامند و در مقام تمثیل میگویند
فیض مقدس مانند مخروط است که از جهت " راس " یعنی از جهت ارتباط
با ذات حق ، بسیط محض است و از جهت قاعده ممتد و منبسط .
ما در اینجا به هیچ یک از بیاناتی که فلاسفه یا عرفا کردهاند
نمیپردازیم ، مطلب را از آن جهت که به مباحث گذشته ما ارتباط دارد
تعقیب میکنیم . در گذشته گفتیم که جهان واقعیت " از اویی " و " به
سوی اویی " دارد . از طرفی در محل خود ثابت است که جهان یک واقعیت
متحرک و سیال نیست ، بلکه عین حرکت و سیلان
نام کتاب : جهان بینی توحیدی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 85