نام کتاب : جامعه و تاریخ نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 80
اعتماد است یا نه ؟ اگر قابل اعتماد نباشد هرگونه تحقیق علمی درباره
قوانین حاکم بر جامعهها در گذشته ، پوچ و بیمورد است .
. 2 فرضا تاریخ نقلی قابل اعتماد باشد و فرضا برای جامعه طبیعت و
شخصیت مستقل از افراد قائل بشویم ، استنباط قوانین و قواعد کلی از وقایع
و حوادث تاریخی موقوف به این است که قانون " علیت " و " جبر علی و
معلولی " در حوزه مسائل انسانی یعنی مسائل وابسته به اراده و اختیار
انسان ، و از آن جمله حوادث تاریخی ، حکمفرما باشد والا قابل تعمیم و
کلیت نیست و تحت قاعده و ضابطه درنمیآید . آیا قانون علیت بر تاریخ
حکمفرماست ، و اگر حکمفرماست تکلیف آزادی و اختیار انسان چه میشود ؟
. 3 آیا تاریخ ، طبیعت مادی دارد و ماتریالیست است ؟ آیا نیروی اصلی
حاکم بر تاریخ نیروی مادی است و نیروهای معنوی همه فرع و تابع و طفیلی
نیروی مادی تاریخ است یا برعکس ، طبیعت تاریخ یک طبیعت معنوی است و
نیروی حاکم بر تاریخ نیروی معنوی است و نیروهای مادی فرع و تابع و طفیلی
است یعنی تاریخ در ذات خود " ایده آلیست " است ، و یا شق سومی در
کار است و آن اینکه طبیعت تاریخ یک طبیعت مزدوج است و تاریخ دو
نیرویی و چند نیرویی است ، نیروهای متعدد مادی و معنوی در نظامی کم و
بیش هماهنگ و احیانا متضاد حاکم بر تاریخ است ؟
نام کتاب : جامعه و تاریخ نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 80