نام کتاب : توحید نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 15
محدود و محصور است به عالم شهادت و طبیعت و محسوسات یا عالمی غیر از
عالم محسوس و عالم طبیعت و عالم شهادت وجود دارد ؟
طرح مسأله
در مقدمه این بحث ، ما بعضی از مطالب را باید حتما ذکر کنیم ، اگر
ذکر نکنیم به نتیجه نخواهیم رسید یا دیر به نتیجه خواهیم رسید . یکی از
آنها این است که مسائل از نظر پیدا کردن راه حل بر دو قسم است : بعضی
مسائل ، اشکال در پیدا کردن راه حل است به این معنا که طرح مسأله خیلی
ساده است ، همه افراد در طرح مسأله یکجور فکر میکنند ولی بحث در پیدا
کردن راه حلش است ، مثل مسائل ساده ریاضی ، یک مسأله را وقتی طرح
میکنند ، دو تا دانشجو یا دانشآموز که مسأله را طرح میکنند یک جور طرح
میکنند ، طرحش خیلی ساده است ولی یکی از آنها راه حلی برایش پیدا
میکند ، دیگری راه حل پیدا نمیکند . به اصطلاح منطقیین تصورشان از مسأله
یکجور است ولی در تصدیق به حکم با همدیگر اختلاف پیدا میکنند . یک کسی
یک برهانی برای اثبات همین که تصور شده پیدا میکند و دیگری پیدا نمیکند
. بعضی از مسائل - که معمولا مسائل فلسفی از این قبیل است اشکال عمده در
طرح صحیح خود مسأله است که مسأله از اول صحیح طرح شود و اغلب مسأله به
صورت صحیحی طرح نمیشود و اشکالاتی هم که پیدا میشود از کیفیت طرح پیدا
میشود ، یعنی یک آدم مفکر از اول مسأله را به یک شکل ناصحیحی طرح میکند
، بعد هم بیست سال رویش کار میکند به نتیجهای نمیرسد چون از اول صحیح
طرح نکرده ، و میگویند یک تفاوتی که میان مسائل فلسفی و سایر مسائل وجود
دارد این است که مسائل فلسفی را عمده باید خوب تصور کرد . زحمت در این
است که انسان مسأله را آن جوری که هست از اول خوب در ذهن خودش طرح
کند . اگر بتواند مسأله را خوب طرح کند ، بعد پیدا کردن راه حلش برایش
آسان است ، لغزشگاهش همین است که آن را صحیح طرح نکند ، بعد هم یک
عمر معطل میشود ، آخرش هم به جایی نمیرسد ، و این مطلب درباره توحید
فوقالعاده صادق است . عمده این است که ما این مسأله را از اول صحیح طرح
کنیم و همه اشتباهات ، ایرادها ، اشکالها ، شکلها و شبههها هم روی همین
است که تصور افراد از این مسأله تصور صحیحی نیست .
نام کتاب : توحید نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 15