تعلیم و تربیت در اسلام - مطهری، مرتضی

نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 19

آنقدر زیر این چوبها و هیزمها آتش می‌دهید تا خود اینها کم کم مشتعل بشود و تنور با هیزم خودش مشتعل گردد . چنین به نظر می‌رسد که آنجا که راجع به‌ عقل و تعقل - در مقابل علم و تعلم - بحث می‌شود نظر به همان حالت رشد عقلانی و استقلال فکری است که انسان قوه استنباط داشته باشد .

دو نوع علم

جمله‌ای دارند امیرالمؤمنین که در نهج‌البلاغه است ( و من مدتها پیش ، ذهنم متوجه این مطلب شده بود و شواهدی هم برایش جمع کرده‌ام ) .
می‌فرمایند : « العلم علمان » ( و در یک نقل دیگر : « العقل عقلان ) ، علم‌ مطبوع و علم مسموع » ( یا : « عقل مطبوع و عقل مسموع ) ولا ینفع المسموع‌ اذا لم یکن المطبوع » [1]. علم دو علم است ، یکی علم شنیده شده ، یعنی‌ فرا گرفته شده از خارج ، و دیگر علم مطبوع .
علم مطبوع یعنی آن علمی که از طبیعت و سرشت انسان سرچشمه می‌گیرد ، علمی که انسان از دیگری یاد نگرفته و معلوم است که همان قوه ابتکار شخص‌ است . بعد می‌فرماید : و علم مسموع اگر علم مطبوع نباشد فایده ندارد . و واقعا هم همین جور است . این را در تجربه‌ها درک کرده‌اید : افرادی هستند که اصلا علم مطبوع ندارند . منشأ آن هم اغلب سوء تعلیم و سوء تربیت است‌ ، نه اینکه استعدادش را نداشته‌اند . تربیت و تعلیم جوری نبوده که آن‌ نیروی مطبوع او را به حرکت درآورد و پرورش بدهد .

[1] حکمت . 331

نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 19

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست