نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 154
مثال به راستی
از اینجور حساب نکردنها زیاد داریم . فعلی را که اخلاقی است ضداخلاق
میشناسیم و فعلی را که ضد اخلاقی است اخلاقی میدانیم . مثلا راستی از آن
جهت که راستی است خوب است و باید راست گفت ، و دروغ از آن جهت که
تحریف است بد است و نباید دروغ گفت ، ولی آیا راست را در همه جا
میتوان گفت و دروغ در همه جا گفتنش حرام است ؟ یک جاهایی قطعا دروغ
گفتن واجب است . و چیز عجیبی است که اخیرا عدهای به سعدی حمله میکنند
که [ او گفته است ] دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز است .
بسیار حرف درستی است . ولی عدهای میگویند کسی که دروغ میگوید لابد
مصلحتی را در نظر دارد . نه ، دروغ منفعت آمیز غیر از دروغ مصلحت آمیز
است . راست را انسان چرا میخواهد بگوید ؟ برای مصلحت اجتماع . دروغ را
چرا نباید گفت ؟ چون برخلاف مصلحت اجتماع است . ولی اگر یک جایی همان
دروغ به مصلحت اجتماع و فرد باشد ، بدیهی است که باید آن را گفت .
خیلیها از جمله موسیو جردن رئیس کالج آمریکاییها حمله کردهاند به سعدی
که چرا گفته است دروغ مصلحت آمیز به از راست فتنه انگیز است . همین
طور زردشتیها حمله میکنند به سعدی که چرا این جمله را گفته است .
محیط طباطبائی یک وقت مقالهای نوشته بود که در هند - که قبلا در آنجا
فارسی خیلی معمول بود - وقتی انگلیسیها آمدند ، از جمله کتابهایی که
تدریس آن را در مدارس ممنوع کردند و زردشتیها هم آنها را تأیید میکردند
" گلستان سعدی " بود چرا که
نام کتاب : تعلیم و تربیت در اسلام نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 154