نام کتاب : پیرامون انقلاب اسلامی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 157
زمین ، غیر مستقل بودهاند . . . این موارد که بعنوان نمونه ذکر شدند و
بسیاری موارد دیگر ، شکلهای مختلفی از عدم استقلال و وابستگی افرادند [1] .
همانطور که درباره یک فرد مسئله استقلال و عدم استقلال مطرح است ،
درباره جامعه و کشور نیز به طریق اولی چنین مسئلهای مطرح است در زمان ما
در میان افراد ، مسئله بردگی ، مسئله ارباب و رعیتی و . . . دیگر به شکل
قدیم مطرح نیست اما در سطح کشورها ، روابط آقائی و بندگی به شدت رواج
دارد نگاهی به نقشه سیاسی
> خوانده میشود ، تفاوتهائی داشته است حالتی که در مغرب برای رعایا
وجود داشته ، چیزی ما بین آزادی و بردگی بوده است باین معنی که کشاورز ،
برده مالک نبوده اما در عین حال از زمین نیز نمیتوانست جدا باشد اما در
مشرق زمین حال بدین منوال نبود در همین ایران خودمان ، رعایائی که در یک
مزرعه کشاورزی میکردند آزاد بودند که در آنجا بمانند ، یا آنکه بجای
دیگری بروند اگر رعیت از اربابش راضی بود ، سال دیگر هم نزد او میماند
، چند سال دیگر هم میماند ، ولی اگر احساس میکرد ارباب ارباب خوبی
نیست و میشنید که در جای دیگر ارباب خوشرفتاری هست ، دیگر هیچ کس
نمیتوانست جلو او را بگیرد ، او آزاد بود که برود و میرفت و این ارباب
بود که بعدا مجبور میشد که رضایت رعیت دیگری را جلب کند و او را به
استخدام خود درآورد در مغرب زمین کشاورز محکوم بود که همراه خانواده اش
تا ابد در همانجائی که بدنیا آمده و کار کرده ، بماند اگر احیانا
میخواست به جای دیگر برود جلو او را میگرفتند و بر فرض اگر مخفیانه هم
میرفت و از مالک دیگری تقاضای کار میکرد طبق قوانین مالک حق نداشت او
را بپذیرد و میباید او را به ارباب قبلیش تحویل دهد عدم استقلال این
رعایا آنقدر زیاد بود که اگر فیالمثل زمین و مزرعهای خرید و فروش میشد
آنها نیز همراه زمین ، فروخته میشدند .
[1] البته ، گاهی فردی جزء یک جمع و گروه است در آنصورت در کارهای
مربوط به خودش استقلال دارد اما در کارهای مربوط به جمع به حکم آنکه
قانون واحدی بر جمع حکمفرمائی میکند ، نمیتواند به تنهائی تصمیم بگیرد
اما این حالت ، غیر از موارد عدم استقلال است که به آنها اشاره کردیم .
نام کتاب : پیرامون انقلاب اسلامی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 157