نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 357
خود را مشاهده کند .
" « و أنلنی حسن النظر فی ما شکوت ، و أذقنی حلاوه الصنع فی ما سألت»
" [1] .
( خدایا ! حسن نظر خود را در آنچه به تو شکایت کردم به من ابلاغ کن و
حلاوت استجابت آنچه را از تو خواستهام به من بچشان ) .
دانشمندان میگویند فرق است بین علم الیقین و عین الیقین و حق الیقین .
این طور مثال میآورند ، میگویند فرض کنید آتشی در نقطهای افروخته شده
است . یک وقت شما اثر آتش را مثلا دودی که بلند است میبینید و همین
مقدار میدانید که در آنجا آتشی هست که این دود از آنجا بلند است ، این
علم الیقین است ، و یک وقت خود آتش را از نزدیک میبینید ، این عین
الیقین است و بالاتر از دانستن است ، مشهود است ، و یک وقت بقدری
نزدیک میشوید که حرارت آتش به بدن شما میرسد و شما را گرم میکند ،
داخل آتش میشوید ، این حق الیقین است .
انسان ممکن است خدا را کاملا بشناسد و به وجود مقدسش ایمان و اذعان
داشته باشد ولی در زندگی خصوصی خود اثر لطف خاص خدا و عنایتهای
مخصوصهای که گاهی به بندگانش عنایت میفرماید نبیند ، این مرتبه علم
الیقین است . ولی گاهی هست که عملا اثر توحید را مشاهده میکند ، دعا
میکند و از غیر خدا اعتمادش را قطع میکند و اثر این توکل و اعتماد را در
زندگی خودش میبیند ، اثر توحید را شهود میکند ، این مرتبه عین الیقین
است . آن دسته از
[1] از فقرات دعای هفتم صحیفه سجادیه .
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 357