نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 181
گاهی اثر سکوت و تقیه ، گاهی شکل و صورت قیام فرق میکند . همه اینها
بستگی دارد به خصوصیت عصر و زمان و اوضاع و احوال روز ، و یک تشخیص
عمیق در این مورد ضرورت دارد . اشتباه تشخیص دادن زیانها به اسلام
میرساند .
اوضاع اجتماعی عهد امام
امام صادق ( ع ) در عصر و زمانی واقع شد که علاوه بر حوادث سیاسی ، یک
سلسله حوادث اجتماعی و پیچیدگیها و ابهامهای فکری و روحی پیدا شده بود .
لازمتر این بود که امام صادق ( ع ) جهاد خود را در این جبهه آغاز کند .
مقتضیات زمان امام صادق ( ع ) که در نیمه اول قرن دوم میزیست با زمان
سید الشهداء ( ع ) که در حدود نیمه قرن اول بود خیلی فرق داشت .
در حدود نیمه قرن اول در داخل کشور اسلامی برای مردانی که میخواستند به
اسلام خدمت کنند یک جبهه بیشتر وجود نداشت و آن ، جبهه مبارزه با
دستگاه فاسد خلافت بود . سایر جبههها هنوز به وجود نیامده بود و یا اگر
به وجود آمده بود اهمیتی پیدا نکرده بود . حوادث عالم اسلام همه مربوط به
دستگاه خلافت بود و مردم از لحاظ روحی و فکری هنوز به بساطت و سادگی صدر
اول زندگی میکردند ، اما بعدها و در زمانهای بعد تدریجا به علل مختلف
جبهههای دیگر به وجود آمد جبهههای علمی و فکری ، یک نهضت علمی و فکری و
فرهنگی عظیم در میان مسلمین آغاز شد ، نحلهها و مذهبها در اصول دین و
فروع دین پیدا شدند . به قول یکی از مورخین ، مسلمانان در این وقت از
میدان جنگ و لشکرکشی ، متوجه فتح دروازههای علم و
نام کتاب : بیست گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 181