نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 51
حکم عقل ثابت میکنیم ، چگونه ممکن است از نظر شرعی عقل را حجت ندانیم.
اصولیون بحثی منعقد کردهاند به نام " حجیت قطع " یعنی حجیت علم
جزمی . در آن مبحث ، مفصل در این باره بحث کردهاند . اخباریین منکر
حجیت عقل میباشند ولی سخنشان ارزشی ندارد .
مسائل اصولی مربوط به عقل دو قسمت است : یک قسمت مربوط است به "
ملاکات " و " مناطات " احکام و به عبارت دیگر به " فلسفه احکام "
، قسمت دیگر مربوط است به لوازم احکام .
اما قسمت اول : توضیح اینکه یکی از مسلمات اسلامی ، خصوصا از نظر ما
شیعیان این است که احکام شرعی تابع و منبعث از یک سلسله مصالح ومفاسد
واقعی است . یعنی هر امر شرعی به علت یک مصلحت لازم الاستیفاء است ، و
هر نهی شرعی ناشی از یک مفسده واجب الاحتراز است . خداوند متعال برای
اینکه بشر را به یک سلسله مصالح واقعی که سعادت او در آن است برساند
یک سلسله امور را واجب یا مستحب کرده است ، و برای اینکه بشر از یک
سلسله مفاسد دور بماند او را از پارهای کارها منع کرده است . اگر آن
مصالح و مفاسد نمیبود نه امری بود و نه نهیی ، و آن مصالح و مفاسد ، و به
تعبیر دیگر : آن حکمتها ، به نحوی است که اگر عقل انسان به آنها آگاه
گردد همان حکم را میکند که شرع کرده است .
این است که اصولیون - و همچنین متکلمین - میگویند که چون احکام شرعی
تابع و دائر مدار حکمتها و مصلحتها و مفسدهها است ، خواه آن مصالح و
مفاسد مربوط به جسم باشد یا به جان ، مربوط به فرد باشد یا به اجتماع ،
مربوط به حیات فانی باشد یا به
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 51