نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 45
مکلف موظف است آنرا ایجاد نماید .
اگر آن طبیعت متعلق تکلیف قید خاص نداشته باشد مطلق است و اگر قید
خاص برای آن در نظر بگیریم مقید است .
مثلا در مثالی که قبلا ذکر کردیم به پیغمبر اکرم امر شده که هنگام اخذ
زکات از مسلمین به آنها دعا کن و درود بفرست ( « صل علیهم ») . این
دستور از آن نظر که مثلا با صدای بلند باشد یا آهسته ، در حضور جمع باشد و
یا حضور خود طرف کافی است ، مطلق است .
اکنون میگوئیم اگر دلیل دیگری از قرآن یا حدیث معتبر نداشته باشیم که
یکی از قیود بالا را ذکر کرده باشد ما به اطلاق جمله " و صل علیهم " عمل
میکنیم ، یعنی آزادیم که به هر صورت بخواهیم انجام دهیم ولی اگر دلیل
دیگری معتبر پیدا شد و گفت که مثلا این عمل باید با صدای بلند باشد و یا
باید در حضور جمع و در مسجد باشد ، در اینجا مطلق را حمل بر مقید میکنیم
یعنی آن دلیل دیگر را مقید ( به کسریاء ) این جمله قرار میدهیم . نام این
عمل " تقید " است .
مبحث مفاهیم
کلمه مفهوم ، در اصطلاح ، در مقابل منطوق است . فرض کنید شخصی میگوید
: " اگر همراه من تا خانه من بیائی من فلان کتاب را به تو میدهم " .
این جمله در حقیقت یک جمله است به جای دو جمله :
الف : اگر همراه من تا خانه من بیائی من آن کتاب را میدهم .
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 45