نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 43
در یک مدت موقت .
اینها پرسشهایی است که علم اصول به آنها پاسخ میدهد .
مبحث عام و خاص
ما در قوانین مدنی و جزائی بشری میبینیم که یک قانون را به صورت کلی
و عام ذکر میکنند که شامل همه افراد موضوع قانون میشود . بعد در جای دیگر
درباره گروهی از افراد همان موضوع ، حکمی ذکر میکنند که بر خلاف آن قانون
کلی و عام است .
در اینجا چه باید کرد ؟ آیا این دو ماده قانون را باید متعارض یکدیگر
تلقی کنیم و یا چون یکی از این دو ماده قانون نسبت به دیگری عام است و
دیگری خاص است باید آن خاص را به منزله یک استثناء برای آن عام تلقی
کنیم و اینها را متعارض بدانیم ؟
مثلا در قرآن مجید وارد شده است که :
« و المطلقات یتربصن بانفسهن ثلثة قروء »[1] .
زنان مطلقه لازم است بعد از طلاق تا سه عادت ماهانه صبر کنند و شوهر
نکنند ( عده نگهدارند ) پس از آن آزادند در اختیار شوهر .
اکنون فرض کنید که در حدیث معتبر وارد شده است که اگر زنی به عقد
مردی در آید و پیش از آنکه رابطه زناشوئی میان آنها بر قرار شود زن
مطلقه شود ، لازم نیست زن عده نگهدارد .
در اینجا چه بکنیم ؟ آیا این حدیث را معارض قرآن تلقی کنیم و در
نتیجه همانطور که دستور رسیده است آن را دور بیندازیم و
[1] سوره بقره ، آیه . 228
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 43