نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 17
و جزء علوم ابتکاری مسلمین است .
علم اصول در حقیقت " علم دستور استنباط " است . این علم روش صحیح
استنباط از منابع فقه را در فقه به ما میآموزد . از اینرو علم اصول مانند
علم منطق یک علم " دستوری " است و به " فن " نزدیکتر است تا "
علم " یعنی در این علم درباره یک سلسله " باید " ها سخن میرود نه
درباره یک سلسله " است " ها .
بعضی خیال کردهاند که مسائل علم اصول مسائلی است که در علم فقه به آن
شکل مورد استفاده واقع میشود که مبادء یعنی مقدمتین قیامات یک علم در
آن علم مورد استفاده قرار میگیرد . از این رو گفتهاند که مسائل و نتایج
در علم اصول " کبریات " علم فقه است .
ولی این نظر صحیح نیست . همچنانکه مسائل منطق " کبریات " فلسفه
قرار نمی گیرند مسائل اصول نیز نسبت به فقه همین طورند . این مطلب
دامنه درازی دارد که اکنون فرصت آن نیست .
نظر به اینکه رجوع به منابع و مدارک فقه به گونههای خاص ممکن است
صورت گیرد و احیانا منجر به استنباطهای غلط میگردد که بر خلاف واقعیت و
نظر واقعی شارع اسلام است ، ضرورت دارد که در یک علم خاص ، از روی
ادله عقلی و نقلی قطعی تحقیق شود که گونه صحیح مراجعه به منابع و مدارک
فقه و استخراج و استنباط احکام اسلامی چیست ؟ علم اصول این جهت را بیان
میکند .
از صدر اسلام ، یک کلمه دیگر که کم و بیش مرادف کلمه
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 3 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 17