نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 65
اساس منکر به کار بردن استدلال در عقاید مذهبی بود ، و با تفکر اشعری که
اصالت را از عقل میگرفت و آنرا تابع ظواهر الفاظ میکرد مخالف و مغایر
است ، با تفکر معتزلی نیز با همه عقل گرایی آن مخالف است ، زیرا تفکر
معتزلی هر چند عقلی است ولی جدلی است نه برهانی [1] . و به همین جهت
است که اکثریت قریب به اتفاق فلاسفه اسلامی شیعه بودهاند . حیات فلسفی
اسلامی را فقط شیعه حفظ کرده است و شیعه این روح را از پیشوایان خود دارد
، خصوصا پیشوای اول امیرالمؤمنین علی علیهالسلام .
فلاسفه شیعه ، بدون آنکه فلسفه را به شکل کلام در آورند و از صورت حکمت
برهانی به صورت حکمت جدلی خارج سازند ، با الهام از وحی قرآنی و
افاضات پیشوایان دینی ، عقاید اصیل اسلامی را تحکیم کردند . از اینرو اگر
ما بخواهیم متکلمین شیعه را بر شماریم و مقصودمان همه کسانی باشد که
درباره عقاید اسلامی شیعه تفکر عقلی داشتهاند ، هم جماعتی از راویان حدیث
و هم جماعتی از فلاسفه شیعه را باید جزء متکلمین بشماریم ، زیرا چنانکه
گفتیم حدیث شیعه و فلسفه شیعه هر دو وظیفه علم کلام را بهتر از خود علم
کلام انجام دادهاند .
اما اگر مقصود ما از متکلمین جماعتی باشد که تحت تأثیر متکلمان معتزلی
و اشعری به حکمت جدلی مجهز بودهاند ، ناچار گروه خاصی را باید مورد نظر
قرار دهیم . ولی ما دلیلی نمیبینیم که تنها آن گروه خاص را مورد توجه
قرار دهیم . [1] ما در درسهای " کلیات فلسفه " فرق حکمت مشائی و حکمت اشراقی و
حکمت ذوقی و حکمت جدلی ( = کلامی معتزلی و اشعری ) را روشن کردهایم .
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 65