نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 37
فی حد ذاته عدل است و برخی کارها فی حد ذاته ظلم است ، مثلا پاداش دادن
به مطیع و کیفر دادن به عاصی فی حد ذاته عدل است و " خدا عادل است ة
یعنی به مطیع پاداش میدهد و به عاصی کیفر ، و محال است که بر ضد این
عمل کند . کیفر دادن به مطیع و پاداش دادن به عاصی فی حد ذاته ظلم است
محال است که خدا مرتکب آن گردد . همچنین مجبور ساختن بنده به معصیت و
یا مسلوب القدرش خلق کردن او و آنگاه خلق معصیت به دست او و آنگاه
کیفر دادن او ظلم است و هرگز خدا ظلم نمیکند ، ظلم بر خدا قبیح است و
جایز نیست و بر ضد شؤون خدائی او است .
ولی اشاعره معتقدند هیچ کاری فی حد ذاته عدل نیست ، و هیچ کاری فی حد
ذاته ظلم نیست ، آنچه خدا بکند عین عدل است . فرضا خداوند به مطیعان
کیفر بدهد و به عاصیان پاداش ، عین عدل است . همچنین اگر خداوند
بندگانرا مسلوب القدرش خلق کند و آنگاه معصیت را به دست آنها جاری
سازد و بعد هم آنها را عقاب کند ، فی حد ذاته ظلم نیست . اگر فرض کنیم
خداوند چنین کند باز عین عدل است " آنچه آن خسرو کند شیرین بود " .
معتزله به همین جهت که طرفدار عدلند ، منکر توحید در افعالند ،
میگویند لازمه توحید افعالی این است که بشر خود خالق افعال خود نباشد ،
بلکه خدا خالق افعال او باشد ، و چون میدانیم بشر در آخرت از طرف
خداوند پاداش و کیفر میگیرد پس اگر خداوند خالق افعال بشر باشد و در
عین حال به آنها پاداش و کیفر برای کارهایی بدهد که خود نکردهاند بلکه
خود خدا کرده است ، ظلم است و بر ضد عدل الهی است . معتزله توحید
افعالی را بر ضد اصل
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 37