نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 23
علم کلام از نوع دوم است ، یعنی وحدت مسائل کلامی ، وحدت ذاتی و نوعی
نیست بلکه وحدت اعتباری است . از اینرو ضرورتی ندارد که در جستجوی
موضوع واحدی برای علم کلام باشیم .
علومی که وحدت مسائل آنها وحدت ذاتی است ، امکان ندارد که از نظر
مسائل متداخل باشند ، یعنی برخی مسائل میان آنها مشترک باشد ، ولی علومی
که وحدت آنها اعتباری است و یا یک علم که وحدت مسائلش اعتباری است
با علمی دیگر که وحدت مسائلش ذاتی است ، هیچ مانعی ندارد که از نظر
مسائل متداخل باشند . علت تداخل مسائل فلسفی و کلام و یا مسائل روانشناسی
و کلام و یا مسائل اجتماعی و کلام همین امر است .
برخی از علمای اسلامی در صدد بر آمدهاند برای علم کلام موضوع و تعریفی
بیابند نظیر موضوع و تعریفی که برای علوم فلسفی هست ، و نظریات مختلفی
در این زمینه ابراز کردهاند . و این اشتباه است . زیرا موضوع مشخص
داشتن مربوط است به علومی که مسائل آن علوم وحدت ذاتی دارند ، اما
علومی که مسائل آنها وحدت اعتباری دارند نمیتوانند موضوع واحدی داشته
باشند . در اینجا بیش از این نمیتوان بحث کرد .
نامگذاری
یک بحث دیگر این است که چرا این علم به نام " کلام " نامیده شده و
در چه زمانی این نام به آن داده شد ؟ برخی گفتهاند به این سبب کلام
نامیده شد که قدرت دارنده خود را در سخن و
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 23