نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 225
و اگر رابطه وجود با او منفی و امتناعی است یعنی محال است که موجود
باشد بلکه ضرورتا و وجوبا باید نباشد ، آن چیز را ممتنع الوجود مینامیم .
مثل جسمی که در آن واحد هم کروی باشد و هم مکعب .
و اما اگر رابطه وجود با آن معنی رابطه امکانی است ، یعنی آن معنی ،
ذاتی است که نه از وجود ابا دارد و نه از عدم ، ما آن چیز را ممکن
الوجود مینامیم . همه اشیاء عالم مانند : انسان و حیوان و درخت و آب و
. . . که به حکم یک سلسله علل پدید میآیند و سپس معدوم میگردند ، ممکن
الوجودند .
مسأله دیگر درباره وجوب و امکان این است که هر ممکن الوجود بالذات ،
به واسطه علتش واجب الوجود میشود ، اما واجب الوجود بالغیر نه بالذات
. یعنی هر ممکن الوجود اگر مجموع علل و شرائطش موجود شود حتما موجود
میشود و واجب الوجود بالغیر میگردد . و اگر موجود نگردد - حتی اگر یکی
از شرائط و یکی از اجزاء علتش مفقود باشد - ممتنع الوجود بالغیر میگردد.
از اینرو فلاسفه میگویند : " الشیء ما لم یجب لم یوجد " یعنی هر چیزی
تا وجودش به مرحله وجوب و ضرورت نرسد موجود نمیگردد .
پس هر چیزی که موجود شده و میشود به حکم ضرورت و وجوب و در یک نظام
قطعی و تخلف ناپذیر موجود میگردد . پس نظام حاکم بر جهان و اشیاء یک
نظام ضروری و وجوبی و قطعی و تخلف ناپذیر است و به اصطلاح فلاسفه امروز
نظام حاکم بر جهان
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 225