نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 67
در قرآن مجید یک سلسله امور به عنوان موجبات و علل خطاها و گمراهیها
یاد شده است که ذیلا ذکر میکنیم :
تکیه بر ظن و گمان بجای علم و یقین
قرآن میگوید :
اکثر مردم چنیناند که اگر بخواهی پیرو آنها باشی تو را از راه حق گمراه
میکنند ، برای اینکه تکیه شان بر ظن و گمان است و ( نه بر یقین ) ، تنها
با حدس و تخمین کار میکنند [1] .
قرآن کریم در آیات زیادی به شدت با پیروی از ظن و گمان مخالفت میکند
و میگوید : مادامی که به چیزی علم و یقین حاصل نکردهای آنرا دنبال مکن [2] .
امروز از نظر فلسفی مسلم شده است که یکی ازعوامل عمده خطاها و
اشتباهات همین بوده است دکارت هزار سال پس از قرآن اولین اصل منطقی
خویش را این قرار داد و گفت .
هیچ چیز را حقیقت ندانم مگر اینکه بر من بدیهی باشد و در تصدیقات خود
از شتابزدگی و سبق ذهن و تمایل بپرهیزم ، و نپذیرم مگر آن را که چنان
روشن و متمایز باشد که هیچگونه شک و شبهه در آن نماند [3] . [1] و ان تطع اکثر من فی الارض یضلوک عن سبیل الله ان یتبعون الا
الظن »انعام : . 116
[2] و لا تقف ما لیس لک به علم »اسراء : . 36
[3] سیر حکمت در اروپا ، جلد اول .
نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 67