نام کتاب : انسان کامل نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 77
چند تمثیل درباره درد انسان
میبینید چه مثلهایی در عرفان ما در این زمینه آمده است ! گاهی مثال
میزنند به طوطیای که از جنگلهای هندوستان آوردهاند و آن را در قفسی
زندانی کردهاند و این طوطی همیشه ناراحت است و در فکر این است که این
قفس شکسته شود و به جائی که مقر اصلی اوست باز گردد ، و گاهی انسان را
به مرغی که از آشیانه خود دور افتاده باشد ، تشبیه میکنند . یکی از
عالیترین تشبیهات ، همین تشبیه مولوی در اول مثنوی است . او [ انسان را
] تشبیه به نیای کرده که او را از نیستان بریدهاند و حال دارد دائما ناله
و فریاد میکند و همه ناله و فریادش برای این [ فراق ] است .
بشنو از نی چون حکایت میکند
واز جدائیها شکایت میکند
کز نیستان تا مرا ببریدهاند
از نفیرم مرد و زن نالیدهاند
سینه خواهم شرحه شرحه از فراق
تا بگویم شرح درد اشتیاق
بعد میگوید :
دو دهان داریم گویا همچونی
یک دهان پنهانست در لبهای وی
گاهی مولوی به شکل دیگری تشبیه میکند :
پیل باید تا چو خسبد اوستان
خواب بیند خطه هندوستان
خر نبیند هیچ هندوستان به خواب
خر زهندوستان نکرده است اغتراب
میگویند فیل را که از هندوستان میآورند ، باید دائما به سرش بکوبند ،
اگر نکوبند به یاد هندوستان میافتد . مولوی در اینجا میگوید فقط فیل است
که هندوستان را به خواب میبیند ، چون از
نام کتاب : انسان کامل نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 77