اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 - مطهری، مرتضی

نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 142

و بعضی از دانشمندان مانند دکارت [1] و هگل [2] مدعی منطق جدیدی‌ هستند . در این سلسله مقالات یک مقاله مستقل به این مطلب اختصاص داده‌ شده . در ضمن آن مقاله از اسلوبهای منطقی جدید و بالخصوص از اسلوب منطق‌ دیالکتیک بحث و انتقاد کافی خواهد شد . علیهذا فعلا از ورود در این‌ مبحث طولانی خودداری می‌کنیم .

. 3 آیا ممکن است یک چیز هم حقیقت بوده باشد و هم خطا ؟

معمولا هر یک از حقیقت و خطا یا صحیح و غلط یا صدق و کذب را در مقابل‌ یکدیگر قرار می‌دهند و می‌گویند یک فکر اگر حقیقت و صحیح و صادق بود پس‌ ممکن نیست خطا و غلط و کذب باشد ، و بالعکس اگر خطا بود ممکن نیست‌ حقیقت بوده باشد ، مثلا این فکر " زمین به دور خورشید می‌چرخد " یا راست است یا دروغ ، شق ثالث ندارد . راجع به هر مطلب دیگر نیز در نظر بگیریم خواه مربوط به مسائل روزمره باشد ( من امروز با فلان رفیق ملاقات‌ کردم ) و خواه مربوط به حقایق تاریخی ( ارسطو شاگرد افلاطون بوده است ) و خواه مربوط به حقایق کلی علمی ریاضی مثل " پنج ضرب در پنج مساوی است‌ با بیست و پنج " یا حقایق کلی طبیعی مثل آنکه " اجسام در اثر حرارت‌ منبسط می‌شوند " یا حقایق فلسفی مثل آنکه " دور و تسلسل باطل است " همین‌طور است .
ولی اخیرا میان دانشمندان جدید این جمله شایع است که حقایق علمی در عین اینکه حقیقت می‌باشند ممکن است خطا نیز بوده باشند و این مطلب به‌ دانشمندان ماتریالیسم دیالکتیک که طبق یکی از اصول منطق دیالکتیک ( اصل‌ وحدت ضدین ) جمیع اضداد و نقائض را با یکدیگر آشتی داده‌اند و همه را با هم قابل اجتماع می‌دانند فرصتی داده است که بگویند حقیقت و خطا یا صحیح‌ و غلط و یا صدق و کذب چندان اختلافی با یکدیگر ندارند ، ممکن است یک‌ چیز هم حقیقت و هم خطا و هم صحیح و هم غلط و بالاخره هم راست و هم دروغ‌ بوده باشد .
اینکه یک فکر از یک حیث و یک جهت محال است هم حقیقت و صحیح باشد و

. [1] Descartes . [2] Hegel

نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 142

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست