نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 138
غیر از این نیست .
ویلیام جیمز به نقل مرحوم فروغی میگوید :
" میگویند حق رونوشت امر واقع است ، یعنی قولی که مطابق با واقع
باشد حق است . بسیار خوب ، اما واقع چیست که مطابقت با او قول حق
باشد ؟ آیا امری ثابت و لا یتغیر است ؟ نه ، زیرا عالم متغیر است و هیچ
امری در او ثابت نیست . پس بهتر این است که بگوییم قول حق آن است که
بر آنچه فعلا هست تأثیر نیکو دارد ، پس قول چون نتیجه صحیح دارد حق است
نه آنکه چون حق است نتیجهاش صحیح است " .
گروهی میگویند :
" حقیقت یعنی فکری که تجربه آن را تأیید کرده است " .
این گروه نیز انطباق فکر با تجربه و نتیجه عملی دادن را علامت حقیقت
نمیدانند بلکه میگویند معنای حقیقت غیر از این نیست .
گروهی دیگر میگویند :
" حقیقت یعنی فکری که در اثر مقابله و مواجهه حواس با ماده خارجی
پیدا میشود ، پس اگر فرض کنیم دو نفر در اثر مواجهه و مقابله با یک
واقعیت دو نوع ادراک کنند یعنی اعصابشان دو گونه متأثر شود هر دو
حقیقت است ، مثلا اگر یک نفر یک رنگ را سبز و شخص دیگر همان رنگ را
سرخ دید هر دو حقیقت است زیرا هر دو کیفیت در اثر تماس حواس با خارج
پیدا شده است " .
برخی میگویند :
" حقیقت یعنی آن چیزی که پذیرفتن او برای ذهن سهلتر و آسانتر باشد ،
مثلا اینکه میگوییم " وجود داشتن جهان خارج حقیقت است " یعنی پذیرفتن
آن برای ذهن سهلتر و آسانتر است و غیر از این معنایی ندارد " .
حقیقت را طورهای دیگری هم تفسیر کردهاند ، مثل آنکه :
" حقیقت یعنی آن فکری که ذهن با اسلوب علمی به سوی او هدایت شده
باشد " .
نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 138