نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 123
مشاهده میکند عینا که چیزی است که قابل انطباق به هیچ عضوی و خواص
عضوی نیست زیرا با زیاده و نقیصه اعضا تفاوت نمیکند و با اختلاف سنین
عمر و
> بدیهی است حقیقتش چیست و دارای چه خصوصیتی است و آیا ممکن است
مادی باشد یا خیر ؟
در اینجا دو نظریه اساسی وجود دارد :
. 1 نظریه حسی
. 2 نظریه روحانی
نظریه حسی
صاحبان این نظریه میگویند که " خود " یا " من " عبارت است از
مجموعه ادراکات مختلفی که به وسیله احساس یا تخیل و غیره دائما و
علیالتعاقب پیدا میشوند و لا ینقطع یکدیگر را تعقیب مینمایند . مطابق
این نظریه " خود " یک موجود وحدانی نیست بلکه مجموعه احساسات و
خیالات و افکاری است که سلسله واحدی را تشکیل میدهند ، پس " من "
یعنی مجموعه دیدنها و شنیدنها و به یاد آوردنها و فکر کردنها که در طول
زندگی پدید میآیند .
این عقیده را ابتدا فلاسفه حسی و تجربی اروپا که از قرن هفدهم به بعد
ظهور کردهاند و اساس شناسایی صحیح را احساس و تجربه دانستند اظهار
داشتند . این دانشمندان روی اصل اینکه اساس معرفت صحیح ، حس و تجربه
است و حس جز به عوارض و حالات تعلق نمیگیرد حقیقتی را غیر از آنچه به
تجربه درآید قبول ندارند ( البته انکار هم نمیکنند ) و در میان آنها
کسانی پیدا میشوند ( مانند هیوم انگلیسی ) که نه تنها به وجود جوهر مستقل
نفسانی ایمان ندارند ، به وجود جوهر مادی خارجی که عوارض طبیعی ، حالات
او هستند نیز ایمان راسخ ندارند زیرا میگویند احساس و تجربه فقط ما را
به وجود یک سلسله امور که " عوارض " و " حالات " نامیده میشوند
آگاه میکنند اما وجود جوهری جسمانی که منشأ حالات طبیعی و وجود جوهری
نفسانی که منشأ حالات ضمیر و وجدان باشد دلیلی از حس و تجربه ندارد .
این گروه نفس را اینطور تعریف میکنند " مجموعه تصورات پی در پی که
در ذهن >
نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 123