responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 104
شخص اشکال کننده بیشتر می‌پسندد ، ما در مورد ادراک خط و سطح و جسم‌ می‌پنداریم چیزهایی بی‌خواص ماده موجود شده‌اند یعنی در ظرف پندار ما چیزهایی بی‌خواص ماده موجود شده‌اند و این چیزها موجودند زیرا خطا و صواب‌ و پندار و حقیقت ، مفاهیمی هستند نسبی و قیاسی ، پندارهای ما هنگامی که‌ با خارج سنجیده شود پندار و پوچ است وگرنه حقیقتی است از حقایق .
این سخن را که در مورد محسوسات با حواس ظاهره گفتیم ، در مورد خواص‌ روحی مانند اراده و کراهت و حب و بغض و علم و تصدیق ( وجدانیات به‌ اصطلاح منطق ) نیز صادق و قابل تطبیق است زیرا ما این پدیده‌ها را آشکار و بی‌تردید در خودمان مشاهده می‌نماییم در حالی که خواص عمومی ماده را از قبیل انقسام و


> گروهی از فلاسفه اروپا که آنها را " عقلیون " می‌گویند ( کسانی که به‌ پاره‌ای از تصورات ناشی از فطرت و غیر منتهی به حس معتقدند ) منشأ این‌ تصورات را فقط عقل می‌دانند . این گروه می‌گویند چون نقطه ( شی‌ء بدون بعد ) و خط ( شی‌ء یک بعدی ) و سطح ( شی‌ء دو بعدی ) در خارج وجود ندارد و آنچه وجود دارد اشیاء سه بعدی یعنی اجسام است ، پس منشأ این تصورات‌ نمی‌تواند احساس باشد زیرا احساس فرع آن است که " محسوس " وجود خارجی داشته باشد ، پس این تصورات مستقیما از قوه عقلانی ناشی شده است. گروه دیگر که آنها را " حسیون " می‌گویند ( کسانی که تمام ادراکات و تصورات را منتهی به حس می‌دانند ) معتقدند که منشأ تصورات ریاضی نیز ادراکات حسی خارجی است ، می‌گویند تصور نقطه و خط و سطح و دایره و غیره‌ نیز از دیدن اشیائی در طبیعت برای ذهن حاصل شده است ، لکن آن اموری که‌ ابتدائا منشأ تصور این مفاهیم هستند مصداق دقیق و واقعی نیستند بلکه آنها نمونه ناقصی برای ذهن هستند و ذهن پس از ادراک آنها با قدرت فعاله خود کامل آن نمونه‌ها را می‌سازد ، مثلا دیدن اشیائی مانند سر سوزن ، نمونه شده‌ است که ذهن تصور نقطه حقیقی را اختراع نماید ، و دیدن چیزهای باریکی‌ مانند نخ نازک و چیزهای مدوری مانند ماه شب چهارده ، برای ذهن نمونه‌ واقع شده که تصور خط و دایره را به معنای هندسی آنها ابداع نماید . هر چند عقیده عقلیون دایر بر اینکه تصورات مفاهیم هندسی هیچ‌گونه‌ استنادی به احساس ندارد صحیح نیست و دلیلی هم که اقامه کرده‌اند و در بالا ذکر شد ناتمام است ( چنانکه در فلسفه درباب نسبت مقدار به جسم‌ ثابت شده ) لکن این اندازه مورد >

نام کتاب : اصول فلسفه و روش رئالیسم 1 نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 104
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست