نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 275
جمله از امیرالمؤمنین هست یا نه بحثی نداریم . ولی آیا این مطلب فی حد
ذاته حرف درستی است یا نه ؟
مسألهای است که از قدیم الایام میان دانشمندان وفلاسفه مطرح بوده و الان
هم مطرح است به نام " نسبیت اخلاق " ، یعنی اخلاق جزء امور نسبی است
بدین معنی که بطور کلی هیچ خلقی خوب نیست و بطور مطلق هیچ خلقی بد
نیست . یعنی هیچ صفتی را نمیشود گفت مطلقا خوب است در هر جا و هر
زمان ، و هیچ صفتی را نمیشود گفت مطلقا بد است در هر جا و هر زمان .
بلکه هر صفت خوبی در یک جا و یک زمان ، در یک شرایط خاص خوب است و
همان صفت در یک اوضاع و احوال و یک شرایط خاص دیگر بد است . این را
میگویند " نسبیت اخلاق " و عده زیادی هم طرفدار دارد کما اینکه یک
مبحث دیگری هم هست در باب عدالت که آن را " نسبیت عدالت "
میگویند . عدالت چیزی است که تمام افراد بشر آن را خوب میدانند . آیا
عدالت یک مفهوم مطلق است یا یک مفهوم نسبی ؟ مفهوم مطلق معنایش
اینست که یک کار را همیشه میتوان گفت عدالت و خوب است .
ممکن است نظر گوینده در جمله : " « لا تؤدبوا اولادکم باخلاقکم » " به
همین نسبیت اخلاق باشد ، یعنی اخلاقی که تو داری ممکن است خوب باشد ولی
به درد بچه تو نمیخورد . بحث نسبیت اخلاق و نسبیت عدالت را بعدا عرض
میکنم و الان عرض میکنم که نسبیت اخلاق دروغ است یعنی اینطور نیست که
هر چه که نام اخلاق روی آن باشد نسبی است . ولی این جمله میتواند یک
معنای دیگری داشته باشد و آن اینکه " لا تؤدبوا " یعنی ادب
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 275