نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 239
به اصطلاح مربوط به " قوس صعودی " باشد ، ممکن هم هست که شامل مطلق
واسطهها و وساطتهای رحمت باشد ، یعنی شامل " قوس نزولی " هم باشد ،
به عبارت دیگر ممکن است شامل تمام نظام سببی و مسببی جهان باشد ، به هر
حال از آن جهت که به شفاعت اخروی مربوط است ، به این معنی است که
مجرم بدون خواست خدا قدرت شفیع برانگیختن ندارد و شفیع بدون اذن او
قدرت دم زدن ندارد .
برهان این مطلب از لحاظ عقلی این است که در فلسفه الهی ثابت شده
است که " واجب الوجود بالذات واجب من جمیع الجهات و الحیثیات است
" . یعنی همانطوری که واجب الوجود در ذات خود ، معلول غیر نیست ، در
صفات و افعال خود نیز امکان ندارد که تحت تأثیر علتی قرار گیرد ، او
مؤثر محض است و از هیچ چیزی انفعال و تأثر پیدا نمیکند .
توحید و توسلات
از آنچه گفتیم نکتهای عالی و مهم در توحید عبادتی به دست میآید . آن
نکته این است که در توسل و استشفاع به اولیاء خدا اول باید تحقیق کرد که
به کسی و از کسی باشد که خداوند او را وسیله قرار داده است . قرآن کریم
میفرماید :
« یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و ابتغوا الیه الوسیلة »[1] .
بطور کلی ، توسل به وسائل و تسبب به اسباب ، با توجه به اینکه خداست
که سبب را آفریده است و خداست که سبب را سبب قرار داده است و
خداست که از ما خواسته است از این وسائل و اسباب استفاده کنیم به هیچ
وجه شرک نیست ، بلکه عین توحید است . در این جهت ، هیچ فرقی میان
اسباب مادی و اسباب روحی ، میان اسباب ظاهری و اسباب معنوی ، میان
اسباب دنیوی و اسباب اخروی نیست ، منتهای امر ، اسباب مادی را از روی
تجربه و آزمایش علمی میتوان شناخت و فهمید که چه چیز سبب است ؟ و
اسباب معنوی را از طریق دین ، یعنی از طریق وحی ، و از طریق کتاب و
سنت باید کشف کرد .
ثانیا هنگامی که انسان متوسل میشود یا استشفاع میکند باید توجهش به
خدا ، و از خدا به وسیله و شفیع باشد ، زیرا چنانکه گفتیم شفاعت واقعی
آن است که
[1] مائده / . 35
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 239