نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 202
نوع جنایت و تجاوز به دیگران باشد .
حس انتقامجویی و تشفی طلبی در بشر بسیار قوی است و در دورههای
ابتدائی و جامعههای بدوی ظاهرا قویتر بوده است . اگر جانی را از طریق
قانون ، مجازات نمیکردند ، تباهی و فساد بسیاری در جامعه پدید میآمد .
این حس ، هم اکنون هم در بشر هست ، نهایت اینکه در جوامع متمدن اندکی
ضعیف تر یا " پنهان تر " است . انسان ستمدیده دچار عقده روحی میگردد
، اگر عقده او خالی نگردد ممکن است - بطور آگاهانه یا ناآگاهانه - روزی
مرتکب جنایت گردد . ولی وقتی که ستمگر را در برابر او مجازات کنند ،
عقدهاش باز میگردد و روانش از کینه و ناراحتی پاک میشود .
قوانین جزائی برای تربیت مجرمین و برای برقراری نظم در جامعهها ضروری
و لازم است ، هیچ چیز دیگری نمیتواند جانشین آن گردد . این که برخی
میگویند بجای مجازات باید مجرم را تربیت کرد و بجای زندان باید دار
التأدیب ایجاد کرد ، یک مغالطه است ، تربیت و ایجاد دار التأدیب ،
بیشبهه لازم و ضروری است و مسلما تربیت صحیح از میزان جرائم میکاهد ،
همچنانکه نابسامانی اجتماعی یکی از علل وقوع جرائم است و برقراری
نظامات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی صحیح نیز به نوبه خود از جرائم
میکاهد ، ولی هیچیک از اینها جای دیگری را نمیگیرد ، نه تربیت و نه
نظامات عادلانه جانشین کیفر و مجازات میگردد ، و نه کیفر و مجازات
جانشین تربیت صحیح و نظام اجتماعی سالم میشود .
هر اندازه تربیت ، درست و نظام اجتماعی ، عادلانه و سالم باشد باز
افرادی طاغی و سرکش پیدا میشوند که تنها راه جلوگیری از آنها مجازاتها و
کیفرهاست که احیانا باید سخت و شدید باشد .
از طریق تقویت ایمان و ایجاد تربیت صحیح و اصلاح جامعه و از بین بردن
علل وقوع جرم میتوان از تعداد جرمها و جنایتها تا حدود زیادی کاست و
باید هم از این راهها استفاده کرد ، ولی نمیتواند انکار کرد که مجازات
هم در جای خود لازم است و هیچیک از امور دیگر اثر آن را ندارد . بشر
هنوز موفق نشده است و شاید هم هیچوقت موفق نشود که از طریق اندرزگویی و
ارشاد و سایر و سائل آموزشی و پرورشی بتواند همه مردم را تربیت کند ، و
امیدی هم نیست که تمدن و زندگی مادی کنونی بتواند وضعی را بوجود آورد که
هرگز جرمی واقع نشود . تمدن امروز نه تنها جرمها را کم نکرده است ، بلکه
به مراتب آنها را بیشتر و بزرگتر کرده است .
دزدیهایی که در قدیم به شکل آفتابه دزدی ، جیب بری یا سر گردنه گرفتن
انجام میگرفت امروز به هزار رنگ و شکل مرئی و نامرئی ، زیر پرده و روی
پرده انجام
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 202