نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 143
مختلف وجود داشته باشد . در اینجا یکرنگ بودن و یکسان بودن صحیح نیست
. اگر بنا شود تمام صفحه تابلو یکجور و یکنواخت باشد دیگر تابلویی وجود
نخواهد داشت .
وقتی که جهان را جمعا مورد نظر قرار دهیم ناچاریم بپذیریم که در نظام
کل و در توازن عمومی ، وجود پستیها و بلندیها ، فرازها و نشیبها ،
همواریها و ناهمواریها ، تاریکیها و روشناییها ، رنجها و لذتها ،
موفقیتها و ناکامیها همه و همه لازم است .
جهان چون چشم و خط و خال و ابروست
که هر چیزش بجای خویش نیکو است
اساسا اگر اختلاف و تفاوت وجود نداشته باشد ، از کثرت و تنوع خبری
نخواهد بود و موجودات گوناگون وجود نخواهد داشت ، دیگر مجموعه و نظام
مفهومی ندارد ( نه مجموعه زیبا و نه مجموعه زشت ) . اگر بنا بود در جهان
، تفاوت و اختلاف نباشد ، لازم بود از یک ماده ساده و بسیطی همچون کربن
مثلا ، سراسر هستی تشکیل شده باشد . شکوه و زیبایی جهان در تنوع پهناور و
اختلافهای رنگارنگ آن است . قرآن کریم ، وجود اختلافها را از آیات و
نشانههای قدرت حکیم و حاکم لا یزال میشمرد ، اختلاف الوان ، اختلاف
زبانها ، اختلاف شب و روز ، اختلاف انسانها و غیره .
زشتی ، نمایانگر زیبایی است
زشتیها نه تنها از این نظر ضروری میباشند که جزئی از مجموعه جهانند و
نظام کل به وجود آنها بستگی دارد ، بلکه از نظر نمایان ساختن و جلوه دادن
به زیباییها نیز وجود آنها لازم است . اگر ما بین زشتی و زیبایی ، مقارنه
و مقابله برقرار نمیشد ، نه زیبا ، زیبا بود و نه زشت ، زشت ، یعنی اگر
در جهان ، زشتی نبود زیبایی هم نبود ، اگر همه مردم دنیا زیبا بودند ،
هیچکس زیبا نبود ، همچنانکه اگر همه مردم زشت بودند هیچ کس زشت نبود
. اگر همه مردم همچون یوسف صدیق بودند ، زیبایی از بین میرفت ، و اگر
هم همه مردم در قیافه " جاحظ " بودند زشتی در جهان نبود ، همچنانکه اگر
همه مردم قدرتهای قهرمانی داشتند ، دیگر قهرمانی وجود نداشت . این ابراز
احساسات و تحسینهایی که قهرمانان دریافت میکنند به خاطر این است که
عده آنها محدود است . در حقیقت احساسها و ادراکهایی که بشر از زیباییها
دارد ، در شرایطی امکان وجود دارند که در برابر زیبایی ، زشتی هم وجود
داشته باشد . اینکه مردم به سوی زیباها کشانیده میشوند و مجذوب آنها
میگردند ، به عبارت دیگر اینکه تحرک و کششی به سوی زیبایی پیدا میشود
به خاطر این است که زشتها را میبینند و از آنان
نام کتاب : عدل الهی نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 143