نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 64
در ذهن نقش میبندد و وجود پیدا میکند ماهیت شیء خارجی نیست ، بلکه
کیفیتی است که از بعضی جهات مشابه شیء خارجی است . و این است معنی
مصراع بالا :
و قیل بالاشباح الاشیا انطبعت .
طرفداران این نظریه مقدمه سوم از مقدمات پنجگانه بالا را انکار میکنند
. نظریه " شبح " متداولترین نظریات وجود ذهنی است . در میان نظریات
مربوط به وجود ذهنی دو نظر است که در درجه اول اهمیت قرار دارد یکی
نظریه فلاسفه که همان مدعای وجود ذهنی در این کتاب است و دیگر نظریه "
شبح " که سادهترین نظریات است . اما سایر نظریات که بعضی را نقل
کردیم و بعضی بعدا نقل خواهد شد برای پیدا کردن راه فرار از اشکالات وجود
ذهنی پیدا شده است و بس .
نظریه " شبح " همان است که مادیین نیز آن را میپذیرند ، مادیین که
به ذهن مستقل از مغز قائل نیستند معتقدند که علوم و ادراکات ما عبارت
است از یک سلسله آثار که در لابلای مغز و اعصاب ما پیدا میشود و بدیهی
است که آن آثار را به هیچ وجه نمیتوان پیدایش ماهیت خارجی شیء ادراک
شده در ظرف مغز تلقی کرد .
نظریه " شبح " به حکم آنچه در مقدمه بحث گفتیم و ادله وجود ذهنی نیز
آن را تأیید میکنند مردود است ، تفصیل مطلب را از جای دیگر باید جست [1] .
2 - نظریه دیگر اینست که ماهیات اشیاء در ذهن پدید میآید ولی منقلب
میشوند به ماهیت کیف . چنانکه میدانیم بسیاری از اشیاء به شیء دیگر
متبدل میشوند ، عنصری به عنصر دیگر و مرکبی به مرکب دیگر تبدل مییابد .
ماهیات نیز در ذهن انقلاب مییابند . [1] رجوع شود به " اصول فلسفه روش رئالیسم " . جلد اول .
نام کتاب : شرح منظومه 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 64