نام کتاب : معاد نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 83
برای خودش است . چه کسی به فکر این میافتد که حالا آن کسی که به من در
دنیا ظلم کرده ، عقدهام روی او خالی شود ؟ این حرفها نیست .
دومین [ حکمت مجازات در این دنیا ] مصلحت زندگی اجتماعی است : "
« و لکم فی القصاص حیوش یا اولی الالباب »" [1] . مجرم اینجا باید
مجازات شود تا دیگری طمع جرم نکند . در قیامت این حرفها مطرح نیست ،
مگر اینکه کسی العیاذ بالله بگوید آن تهدیدها را کردهاند که در این دنیا
اثر ببخشد ولی آن دنیا واقعیت ندارد ، که [ در این صورت ] انسان باید و
عده خدا را العیاذ بالله باطل فرض کند ، که چنین چیزی نیست . اگر ما
بخواهیم مسأله مجازاتهای اخروی را بر همین اساس " متکلمینی " یعنی
اساس دنیوی زندگی اجتماعی توجیه کنیم ، نه تنها مسأله مدت و شدتش قابل
توجیه نیست ، [ بلکه ] اصل آن قابل توجیه نیست . من یک قدم هم بالاتر
رفتم .
ولی مجازات دو جور دیگر هم شرط دارد : یک جور مجازاتهای تکوینی است
، یعنی در نظام خلقت و طبیعت ، اینکه انسان یک کاری میکند که عکس
العمل یعنی نتیجه و اثرش را در همین دنیا میبیند . آدمی که مشروب
میخورد ، به او گفتهاند مشروب نخور ، وقتی خورد مجازاتش را در همین
دنیا میبیند یعنی روی اعصاب ، کبد و جهازات دیگرش که شما آقایان اطباء
بهتر میدانید میبیند . این واقعا مجازاتی است در همین دنیا ، ولی درباره
این مجازات ، انسان این طور فکر میکند که آن کسی که مشروب خورده ، چند
لحظه مشروب خورده ؟ این مجازات هم باید همین مقدار باشد . در مجازاتهای
بشری است که این حسابها [ در میان ] میآید ، میگویند این اثر این کار
است .
یا مثل این است که کسی بگوید آقا کنار لبه پرتگاه کوه نرو ، چون لازمه
این کار لغزیدن و پرت شدن است . حال یک کسی خیرگی کرد ولب پرتگاه
رفت ، میافتد و استخوانهایش خرد میشود ، [ اگر ] کسی بگوید میان این
جزا و این عمل تناسبی نیست ، حالا من خیرگی کردم یک قدم رفتم آن طرفتر
، باید اینچنین مجازات بشوم که از صدمتر کوه بیفتم پایین که تمام مغزم
خرد بشود ؟ میگوییم اینجا وقتی میگویند جزا یعنی رابطه علت و معلول .
این کار را نکن که دنبالش این [ اثر ] را دارد . آن [ اثر ] ،
[1] بقره / . 179
نام کتاب : معاد نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 83