نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 68
ترک کرده و یا مرتکب منکر شده خودش منصرف و نادم و پشیمان نشده باشد
.
مسئله دیگری که باز بحث میکنند مراتب و درجات امر به معروف و نهی
از منکر است که در اخبار و احادیث به طور کلی وارد شده که سه درجه و سه
مقام دارد : مرتبه قلب ، مرتبه زبان ، مرتبه دست . فقهاء هم این سه
مرتبه را تشریح کرده و تفصیل دادهاند و گفتهاند در درجه اول مسلمان باید
در قلب خود نسبت به خلاف کاریها و ترک واجبات الهی و ارتکاب منهیات
دینی تنفری احساس نماید ، و کمترین مظهری که این تنفر قلبی میتواند
داشته باشد یک عمل منفی است یعنی و ترک معاشرت ، و همچنین است اظهار
تأسف و تکدر با قیافه . در مرتبه زبان هم باید اول از طریق پند و نصیحت
و نرمی وارد شد و اگر فائده نکرد سخنان درشت و با خشونت به کار برده
شود . برای مرتبه ید و عمل هم مراتبی ذکر کردهاند و غالبا متوجه این قضیه
شدهاند که گاهی احتیاج میافتد به اینکه اعمال زور و عنف بشود و بسا
میشود صدمهای برطرف وارد شود و جراحتی بردارد ، و یا آنکه احیانا ممکن
است منجر به قتل کسی بشود . به اینجا که میرسد فقهاء به اصطلاح توقف
میکنند و میگویند این دیگر وظیفه عامه مردم نیست . عامه حق ندارند از
پیش خود دست به اینگونه کارها بزنند . این مرتبه امر به معروف و نهی
از منکر وظیفه حاکم شرعی و یا کسی است که از طرف حاکم شرعی اجازه و
دستور این کار را داشته باشد . اگر به عامه مردم اجازه این کارها داده
شود مستلزم هرج و مرج در اجتماع میشود .
مسائل دیگری هم معمولا در ذیل مبحث امر به معروف و نهی از
نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 68