نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 47
عملی مورد قضاوت ، واقعیتی از واقعیتها نیست که آیا اینچنین است یا
آنچنان ؟ مورد قضاوت ، وظیفه و تکلیف است : آیا " باید " این کار را
بکنم یا آن کار را ؟ اینطور عمل کنم یا آنطور ؟ عقل عملی همان است که
مفهوم خوبی و بدی و حسن و قبح و باید و نباید و امر و نهی و امثال اینها
را خلق میکند . راهی که انسان در زندگی انتخاب میکند مربوط به طرز کار
کردن و طرز قضاوت عقلی عملی او است و مستقیما ربطی به طرز کار و طرز
قضاوت عقل نظری وی ندارد .
اینکه در آثار دینی وارد شده که تقوا عقل را روشن میکند و دریچه حکمت
را به روی انسان میگشاید - همچنانکه لحن خود آنها دلالت دارد - همه مربوط
به عقل عملی است ، یعنی در اثر تقوا انسان بهتر درد خود و دوای خود و
راهی که باید در زندگی پیش بگیرد میشناسد ، ربطی به عقل نظری ندارد ،
یعنی مقصود این نیست که تقوا در عقل نظری تأثیری دارد و آدمی اگر تقوا
داشته باشد بهتر دروس ریاضی و یا طبیعی را میفهمد و مشکلات آن علوم را
حل میکند . حتی در فلسفه الهی نیز تا آنجا که جنبه فلسفه دارد و سر و
کارش با منطق و استدلال است و میخواهد با پای استدلال گام بردارد و
مقدمات در فکر خود ترتیب میدهد تا به نتیجه برسد همینطور است . در
نوعی دیگر از معارف ربوبی ، تقوا و پاکی و مجاهدت تأثیر دارد ولی آنجا
دیگر پای عقل نظری و فلسفه و استدلال و منطق و ترتیب مقدمات و سلوک
فکری از نتیجه به مقدمه و از مقدمه به نتیجه نیست .
مقصود اینست : این حقیقت که بیان شده که تقوا موجب ازدیاد حکمت و
ازدیاد بصیرت و روشنبینی میشود ناظر به مسائل نظری و
نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 47