نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 122
برای او یک مفهوم دیگر دارد .
اگر کسی فتواهای فقهاء را با یکدیگر مقایسه کند و ضمنا به احوال شخصیه
و طرز تفکر آنها در مسائل زندگی توجه کند میبیند که چگونه سوابق ذهنی یک
فقیه و اطلاعات خارجی او از دنیای خارج در فتواهایش تأثیر داشته ، به
طوری که فتوای عرب بوی عرب میدهد و فتوای عجم بوی عجم ، فتوای دهاتی
بوی دهاتی میدهد و فتوای شهری بوی شهری .
این دین ، دین خاتم است ، اختصاص به زمان معین و یا منطقه معین ندارد
، مربوط به همه منطقهها و همه زمانهاست ، دینی است که برای نظام زندگی
و پیشرفت زندگی بشر آمده ، پس چگونه ممکن است فقیهی از نظامات و
جریان طبیعی بیخبر باشد ، به تکامل و پیشرفت زندگی ایمان نداشته باشد و
آنگاه بتواند دستورهای عالی و مترقی این دین حنیف را که برای همین
نظامات آمده و ضامن هدایت این جریانها و تحولات و پیشرفتها است کاملا و
به طور صحیح استنباط کند ؟ !
ادراک ضرورتها
ما همین الان در فقه خودمان مواردی داریم که فقهاء ما به طور جزم به
لزوم و وجوب چیزی فتوا دادهاند فقط به دلیل درک ضرورت و اهمیت موضوع
، یعنی با اینکه دلیل نقلی از آیه و حدیث به طور صریح و کافی نداریم ، و
همچنین اجماع معتبری نیز در کار نیست ، فقهاء از اصل چهارم استنباط یعنی
دلیل مستقل عقلی استفاده کردهاند . فقها در اینگونه موارد از نظر اهمیت
موضوع و از نظر آشنائی به روح اسلام که موضوعات مهم را بلا تکلیف
نمیگذارد جزم میکنند که حکم الهی در این مورد باید چنین
نام کتاب : ده گفتار نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 122