نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 90
عمیق تر و دقیق تر است ، ولی به هر حال اسلام گفته اگر روزه ضرر داشته
باشد [ حرام است ] .
این قواعد کنترل کننده : قاعده حرج و قاعده ضرر و یک سلسله قواعد دیگر
، قوانین را کنترل میکند و لذا در موارد مختلف تغییر میدهد در یک زمان
، ممکن است دستوری به حکم قانون ضرر برداشته شود ، به حکم قانون حرج
برداشته شود ، در یک مکان ، در شرایط مختلف ممکن است [ بعضی دستورات
] برداشته شود .
این هم عاملی است که نرمش و انعطافی در قانون اسلام ایجاد میکند و آن
را با شرایط مختلف ، قابل انطباق میکند [ اسلام ] سرسختی نشان نمیدهد [
که بگوید وقتی ] گفتم وضو ، بمیر و بدم باید وضو را بگیری ، روزه ، بمیر
و بدم روزه را بگیر ، نماز ، بمیر و بدم نماز بخوان نه ، این جور نیست .
عامل دیگر ، اختیارات حاکم شرعی است بلا تشبیه همین طور که در قوانین
بشری میبینید در اکثر کشورها قوانین را قوه مقننه وضع میکند و در اختیار
قوه مجریه میگذارد ولی در مواردی مصلحت چنین اقتضا میکند که برای همیشه
یا به طور موقت ، قوه مقننه اختیار را به قوه مجریه بدهد و بگوید این را
در اختیارات خودت عمل کن ( خیلی اوقات دیده ایم که مجلس یا مجلسین ،
اختیاراتی به دولت میدهند ، یعنی دیگر قانون وضع نمیکنند ، میگویند تو
اینجا با تشخیص خودت عمل کن اصل کار منطقی است ، من به موردش کار
ندارم ) یا در بعضی از قوانین دنیا ، در بعضی مسائل به طور کلی به یک
مقام اختیارات میدهند ، مثل اختیاراتی که رئیس جمهور آمریکا به حسب
قوانین دارد مگر اینکه بعد کنگره آن اختیارات را از او بگیرد ، ابتدائا
اختیارات را به او میدهند ، [ آری ، بلا تشبیه
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 90