نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 81
" ایها الناس ! بروید اتم شناسی یاد بگیرید " تا ما امروز یاد بگیریم
؟ میگوییم پیغمبر چنین چیزی نگفته ، لازم هم نبوده بگوید ولی پیغمبر چیزی
گفته که اگر بخواهیم به آن عمل کنیم ، باید این مقدمه را هم انجام بدهیم
، چون روح این حکم آن است .
آنگاه فتواها فرق میکند مجتهد وقتی که میخواهد فتوا بدهد که فلان علم
واجب است ، باید [ در مورد ] علم زمان خودش فتوا بدهد و مجتهد دیگر هم
[ درباره ] علم زمان خودش از این نظر فتوای مجتهدها در هر زمانی تغییر
میکند بدون آنکه در آن دستوری که روح اسلام است کوچکترین تغییری پیدا شده
باشد ، چون اینها - همان طوری که قبلا عرض کردیم - به شکل اجرایی بر
میگردد شرط اصلی در همه اینها ، اجتهاد و استنباط صحیح یعنی دخالت صحیح
عقل است علمای امت - که در اسلام وظایف بسیار سنگینی به عهده شان
گذاشته شده - هستند که باید این پیچ و لولاها را گردش دهند و به حرکت
درآورند آنها هستند که باید بفهمند واجب کفایی در چیست ، و آنها هستند
که باید خصوصیات زمان خودشان را تشخیص دهند و بعد بگویند آن واجب
کفایی اسلام ، در این زمان با این وسائل انجام میشود و در زمان دیگر با
وسائل دیگر ، اینها را به حسب زمانها تشخیص بدهند پس معلوم میشود
اجتهاد و عقل نقشی بسیار اساسی در این مسائل دارد .
مثال دیگر : اسلام راهی باز کرده است به نام باب " تزاحم " ، ریشه
اش هم این است که احکام اسلام زمینی است ، یعنی بر اساس یک سلسله
مصالح است و حدود و درجه آن مصالح را یا خود اسلام بیان کرده که این در
چه درجه است ، آن در چه درجه ، یا اگر بیان نکرده ما به حکم دلیل عقل
میتوانیم بفهمیم که این در
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 81