نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 39
بدهید کجا چنین چیزی هست بله ، یک وقت هست که ظاهر قرآن و سنت - نه
نص قاطع آنها - مطلبی را میگوید و عقل به طور قاطع بر ضدش میگوید ولی
ظاهر قرآن غیر از نص قرآن است خود حکم عقل ، دلیل بر این است که آن
ظاهر مقصود نیست ما از ظاهر قرآن و سنت به حکم دلیل قاطع عقل ، دست بر
میداریم این ، تعارض قرآن و عقل نیست .
گاهی اوقات نص قرآن یا نص سنت است و یک دلیل ظنی عقلی ، یک
تخمین عقلی ، یک حدس عقلی ، شما آن را معارض قرار میدهید میگویند
تخمین و ظن و گمان ، نه ، آنجایی که حکم عقل به مرحله قطعی رسیده باشد
اما این که بگویید جایی را پیدا کنیم که قرآن یا سنت به طور قاطع - که
هیچگونه هم تاویل پذیر نیست - چیزی را گفته است و عقل به طور قاطع بر
ضدش میگوید ، این فقط یک " اگر " است که وقوع ندارد شما بیایید
مثالش را به ما نشان بدهید این مساله هم به همین شکلی که عرض میکنم در
کتب فقها مطرح شده است و فقها تا این حد پیشروی کرده و جلو رفته اند .
بنابراین اگر در جایی مقتضیات زمان عوض شد به طوری که برای علم و عقل
صد در صد ثابت شد که مصلحت این طور تغییر کرده ، [ فقها ] میگویند :
معنایش این است که زیر بنای حکم تغییر کرده وقتی زیر بنای حکم تغییر
کرد ، خود اسلام [ تغییر حکم را ] اجازه میدهد ما در اسلام نداریم که گفته
باشد یک چیزی برای ابد رو بناست یا برای ابد زیربناست و عقل بگوید
اینجا زیربنا تغییر کرد اگر دارید ، مثالش را ذکر کنید ، ببینیم چه
مشکلی است تا آن را حل کنیم پس عقل عاملی است که مناطات احکام را -
البته نه در همه جا بلکه در مواردی - کشف میکند ، در مواردی به ملاکات
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 39