نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 111
طبقات ، محرک واقعی است و ایدئولوژی ، مخلوق شرایط اقتصادی میباشد
ضمنا عقاید و افکار هر فرد ، انعکاس افکاری است که از طرف طبقهای که
این فرد متعلق به آن میباشد ، به وجود آمده است " .
عین این حرف درباره مارکس هست ، مارکس در یک شرایط خاصی از اجتماع
زندگی میکرده و آن شرایط اجتماعی که مثلا بر مردم آلمان حکومت میکرده -
در مدتی که مارکس آنجا بوده - طبعا باید بر او هم حکومت میکرده ، و
شرایطی که بر مردم انگلستان حکومت میکرده در وقتی که مارکس آنجا بوده
بر او هم حکومت میکرده بر این اساس مارکس نمیتوانسته بر ضد آنچه که
شرایط اقتصادی زمانش ایجاب میکرده ، فکر کند ، پس ناچار این جور فکر
کرده است آیا امروز شرایط اقتصادی آلمان همان شرایط است ؟ یا شرایط
امروز دنیا همان شرایط آن روز آلمان یا انگلستان است ؟ آنها که تغییر
کرده ، پس مارکسیسم هم باید به نوبه خود از میان رفته باشد .
این مطلبی را که اینها گفته اند ، حتی غیر مارکسیستها هم به عنوان این
که حرف شیرینی است ، در کلمات خودشان نقل کرده اند و آن این که " هر
چیزی تابع شرایط تاریخی و فضای اجتماعی خودش است و وقتی که فضای
اجتماعی و شرایط تاریخی تغییر کرد ، آن چیز از بین میرود یا لااقل از
حرکت باز میماند و میخواهد جامعه را در وضع خودش ثابت و پابرجا نگه
دارد " .
آقا مهندس مثلی ذکر میکنند که خلاصه آن این است که وقتی بخواهند شهری
را بسازند ، این شهر یک طرح کلی دارد که از
نام کتاب : اسلام و مقتضیات زمان 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 111