موضوعات قيام كربلا و منابع آن

برادر فاضل جناب آقاى جواد محدثى ماخذ و منابع مراحل قيام با شكوه حسينى را با ذوق و سليقه خاص به خود تنظيم كرده اند كه اينك تقديم حضورتان مى كنيم .

موضوعات و منابع قيام كربلا
1. معرفى ماخذ براى اين محورها:

1. علل وانگيزه هاى نهضت عاشورا.

2. فسادهاى رژيم بنى اميه .

3.اهداف نهضت امام حسين( ع) .

4. مراحل نهضت (8 مرحله) .

5. آثار و نتايج نهضت .

6. شهداى آل ابيطالب .

7. شناخت كوفه .

8. ويژگيهاى ياران حسين( ع) .

9. گريه و سوگوارى .

10. زيارت كربلا.

11. شعر.

2.كتابشناسى قيام عاشورا:

الف : كتابهاى تاريخى و نقل وقايع ( عربى - فارسى) .

ب : كتابهاى تحليلى ( عربى - فارسى) .
شناخت منبع براى هر بحثى هم محقق را براى يافتن مطلب مورد نظر يارى مى دهد و هم علاقمندان به يك موضوع را به جاى و جايگاه هر بحث آشنا مى سازد و تسهيلى براى مطالعه آنست .

ماه محرم يادآور حماسه بزرگ و بى نظيراست كه با فرا رسيدن اين ايام بحث و مطالعه و سخن از عاشورا و نهضت امام حسين[ ع] وانگيزه ها واهداف و ثمرات آن اوج مى گيرد واين روزها
روز حسين و كربلا و حديث عشق و جهاد و شهادت است .

ازاين رو در آنچه مى خوانيد دو گونه منابع و كتابشناسى و ماخذشناسى تقديم شما مى گردد:

1. ماخذهاى ريز موضوعات مربوط به قيام كربلا در كتب مختلف .

2. كتابهاى مربوط به قيام سيدالشهدا عليه السلام .

در بخش نخست هم از كتابهايى آدرس داده شده كه به طور مستقل به كربلا و قيام عاشورا مربوط است و هم جايگاه اين مباحث در كتب مختلف ديگر.

در بخش دوم بيشتر كتابهايى كه درباره همين موضوع نگاشته شده معرفى مى گردد.

يادآورى : تذكراين نكته پيش از شروع ضرورى است كه در هر دو بخش تنها گوشه اى از موضوعات و منابع و كتب معرفى شده نه همه آنها بديهى است كه ارائه يك كتابنامه مستقل و موضوعى حجمى بسيار عظيم خواهد شد كه دراين مختصر نمى گنجد.

اين علل عبارت انداز:

1. تعهد و مسئوليت دينى واجتماعى امام حسين(ع) در برابراسلام و مسلمانان .

2.افزايش فسادها وانحرافات و ستمهاى بنى اميه .

3.امر به معروف و نهى از منكر.

4. به خطرافتادن موجوديت دين واساس اسلام .

5. غصب حكومت توسط رژيم اموى و تسلط ناروا بر جامعه .

6.اعلام آمادگى كوفيان براى يارى امام در نهضت و قيام .

مجموعه اسباب فوق امام را به قيام واداشت تااحياگراسلام شود و از موجوديت دين دفاع كند.اما منابع بحث هاى فوق :

حياه الامام الحسين(ع) ج 2.270 280 288.

پرتوى از عظمت حسين(ع) .284.

حماسه حسينى ج 2.9 ج 3.179 239 155 171.

اسوه هاى جاويد.98.

شيعه و زمامداران خود سر .90.

شيعه دراسلام .133.

شهيد جاويد .17 341.

بررسى تاريخ عاشورا .69 105.

بعثت غدير عاشورا گفتار ششم .

عاشورا شكست پيروز؟.

سلام بر عاشورا ف -صلواتى .

چراامام حسين(ع) قيام كرد؟ محمدتقى شريعتى .

سيرى كوتاه در حماسه اى بزرگ حريرى .

فلسفه انقلاب امام حسين(ع) يحيى نورى .

انگيزه قيام امام حسين(ع) /05/

عاشورا على - صاد.21.

تاريخ الشيعه .25

ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) .149.

عاشورا چه روزى است ؟.185.
چهارده اختر تابناك .107.

پيشوايان ما .114.

2. فسادهاى رژيم بنى اميه
دودمان ننگين و ضداسلام بنى اميه در زمينه مختلف اجتماعى سياسى اقتصادى و...از فسادهايى برخوردار بود كه قيامى براى ريشه كن ساختن لازم داشت .اين فسادهااز سالها پيش شروع شده بود كه با مرگ معاويه و به خلافت رسيدن يزيد به اوج خود رسيد و قيام حسينى را در پى داشت . اهم اين فسادهاازاين قرار بود:

1.اسلام زدايى و تحريف معارف دين و بدعت گذارى .

2. ترويج فرهنگ جبر و سكوت و تسليم .

3. غارت بيت المال مسلمانان و صرف آن در راه منافع واميال شخصى .

4. فساداخلاقى و ترويج شراب و شهوت و قمار واحياى ضدارزشهاى دوران جاهلى .

5. به كار گماردن عناصر نالايق و فاسد تنها به دليل[ اموى] بودن .

6. حيله گرى و تزوير و تبليغات دروغين .

7. كينه و عداوت آنان بااولاد على عليه السلام .

8. محروم كردن شيعه از حقوق سياسى اجتماعى واقتصادى .

9. كشتارهاى دسته جمعى مسلمانان و سركوب آنان در شهرها.

10. دستگيرى و كشتن چهره هاى درخشان وانقلابى و آگاه و مسلمان .

11. بيعت گرفتن اجبارى از مردم و سران به نفع يزيد.

اما منابع :

در كتبى كه ذكر مى شود بيشتر مسائل فوق آمده است ولى نسبت به دو موضوع به طور مشخص منبع ذكر مى كنيم اما منابع كلى براى محورهاى بالا:

حياه الامام الحسين(ع) ج 2.154 282 119 166.

پرتوى از عظمت حسين(ع) .262 278 252 339.

معاويه سردسته تبهكاران .502 358 432 385.

معاويه و تاريخ .145 209.

قيام حسين(ع) شهيدى .13.

الغدير ج 11.16.

درسى كه حسين به انسانها آموخت .107.

شيعه و زمامداران خود سر.65.

سلام بر حسين(ع) .20.

الامامه والسياسه ج 1.204.

ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) .71.

درباره جنايات و كشتار و زندانى كردن و كشتن بزرگان شيعه و مبارزان علوى :

تاريخ الشيعه .20.

معاويه و تاريخ .115.

ادب السياسه .14.
الغدير ج 10.257 ج 11.37.

صلح امام حسن(ع) .431.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .107.

تاريخ يعقوبى (ترجمه ) ج 2.161.

قمقام زخار .185.

حياه الامام الحسين(ع) ج 2.120 138 166.

درباره بيعت گرفتن به نفع يزيد:

نهضه الحسين(ع) شهرستانى .43.

قمقام زخار .230.

معصوم پنجم .114.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .78 132.

حياه الامام الحسين(ع) .176.

مع الحسين فى نهضته .43.

تاريخ طبرى ج 4.224.

خطابه زينب كبرى .218.

سلام بر حسين .17. بحارالانوار ج 44.311.

معاويه سردسته تبهكاران .411.

اعيان الشيعه ج 1.583.

الغدير ج 1.227.

حماسه حسينى ج 3.126.

الامامه والسياسه ج 1.165.

تاريخ تحليلى اسلام .160.

اوراق سياه شمس گيلانى .

الامام الحسين بن على الشهيد .41.

3.اهداف نهضت امام حسين(ع)
منظور هدفهايى است كه سيدالشهداء رسيدن به آنها يا تحقق آنها را پس از شهادتش در نظر داشت .اين اهداف كه در سايه قيام كربلا تحقق يافت به نحوى از آثار و ثمرات نهضت عاشورا هم به حساب مى آيد. ازاين رو در مجموع اين اهداف و آثار به اين صورت مطرح مى گردد:

1. زنده كردن اسلام .

2. آگاه ساختن مسلمانان وافشاى ماهيت واقعى امويان .

3.احياى سنت نبوى و سيره علوى .

4.اصلاح جامعه و به حركت در آوردن امت .

5.از بين بردن سلطه استبدادى بنى اميه بر جهان اسلام .

6. آزادسازى اراده ملت از محكوميت سلطه و زور.

7. حاكم ساختن حق و نيرو بخشيدن به حق پرستان .

8. تامين قسط و عدل اجتماعى واجراى قانون شرع .

9.از بين بردن بدعتها و كجرويها.

10. تاسيس يك مكتب عالى تربيتى و شخصيت بخشيدن به جامعه .

اما منابع اين بخش :

حياه الامام الحسين(ع) ج 3.440و449 ج 2.361 340 394.

انقلاب تكاملى اسلام 748 858.

شهيد جاويد 391.

حماسه حسينى ج 1.161 ج 2.181.

پرتوى از عظمت حسين(ع) .419 431 436 446 429.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .193.

نهضة الحسين(ع) .155.

پيشواى شهيدان .285.

زينب در كاروان كوفه و شام .217.

الوقايع والحوادث ج 4.70 ج /11/5 عاشورا چه روزى است ؟ .185.

پيشوايان ما .148.

تاريخ تحليلى اسلام .169.

ارزيابى انقلاب امام حسين .233.

4. مراحل نهضت
دراين بخش بيشتر پيگيرى تاريخى رخدادهايى است كه از آغاز تا به انجام بوده كه خود به چندين مرحله تقسيم مى شود. منابع هر مرحله را جدا جدا بر مى شماريم :

1.امتناع(ع) از بيعت با يزيد و به رسميت نشناختن حكومت وى :

سلام بر حسين(ع) .24.

الفباى فكرى امام حسين(ع) .100.

مقتل الحسين مقرم .157.

مع الحسين فى نهضته .59.

انقلاب تكاملى اسلام .778.

راه حسين /11

بحارالانوار ج 45.1 تا135.

سيره الائمه الاثنى عشر ج 2.40.

قمقام زخار .257.

منتهى الامال ج 1.297.

ارشاد مفيد ج 2.29.

معصوم پنجم .124.

امام حسن و امام حسين (ع) 129.

الانتفاضات الشيعيه .356.

2. خروج از مدينه به سوى مكه و هجرت شبانه و مخفيانه همراه با اهلبيت ( ع ) :

حياه الامام الحسين (ع) ج 3.259 297.

انقلاب تكاملى اسلام 780.

نهضه الحسين(ع) 47.

قيام حسين(ع) 47.

قمقام زخار 270.

منتهى الامال ج 1.289.

اعيان الشيعه ج 1.587.

الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) .51.

ارشاد مفيد ج 2.32.

عوالم ( الامام الحسين ) .313.

معصوم پنجم .127.

امام حسن وامام حسين(ع) .148.

پيشواى شهيدان 121.

سيره امامان ج 3.106.

سلام بر حسين(ع) 29.

الفباى فكرى امام حسين(ع) 107.

كشف الغمه ج 2.254.
3.اقامت چهارماهه در مكه همراه با تبليغات موثر و روشنگرى اذهان مردم عليه يزيد و تبيين علت امتناع از بيعت و هدف ازاين حركت .

نهضة الحسين(ع) 57.

الوقايع والحوادث ج 2.63.

موسوعه العقادالاسلاميه ج 3.240.

منتهى الامال ج 1.301.

سيره الائمه الاثنى عشر 58.

حياه الامام الحسين(ع) .121.

سلام بر حسين(ع) .52.

الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) .59/

راه حسين .43.

قمقام زخار .280.

4.اعزام نماينده ويژه خود (مسلم بن عقيل ) به كوفه براى زمينه سازى بيعت گرفتن از شيعيان هوادار جهت تشكيل حكومت اسلامى سرانجام قيام مسلم و شهادتش در كوفه :

ارشاد مفيد .35.

شهيد جاويد .257.

بررسى تاريخ عاشورا .54.

تاريخ يعقوبى (ترجمه ) ج 2.179.

معصوم پنجم .135.

اعيان الشيعه ج 9.58.

موسوعه العقادالاسلاميه ج 3.245.

بحارالانوار ج 44.366.

نهضة الحسين(ع) .71.

قيام حسين(ع) .126.

راه حسين(ع) .60.

امام حسن وامام حسين(ع) .168.

قمقام زخار .301.

منتهى الامال ج 1.307.

مقتل الحسين مقرم .165.

يك شب مهلت .40.

پيشوا شهيدان 301.

سلام بر حسين(ع) 76.

سيره امامان ج 3.119.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .236.

الفباى فكرى امام حسين(ع) .201.

حياه الامام الحسين(ع) ج 2.337 تا 416.

امام حسين وايران .28.

الشهيد مسلم بن عقيل مقرم .

فداكارى مسلم بن عقيل تجمه :ابوالفضل قاسمى .

مسلم بن عقيل كمره اى .108.

5. حركت از مكه به سوى عراق براى بدست گرفتن رهبرى نهضت و پيوستن به انقلابيون كوفه :

تاريخ طبرى ج 4.286.

حياه الامام الحسين(ع) ج /09/3

پرتوى از عظمت حسين(ع) .301.

الفباى فكرى امام حسين(ع) .155.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .251.
نهضه الحسين(ع) .65.

اعيان الشيعه ج 1.593.

قمقام زخار .325.

قيام حسين(ع) .147.

راه حسين(ع) .121.

ارشاد مفيد .67.

منتهى الامال ج 1.320.

الدوافع الذاتيه لاصحاب الحسين .135.

سيره الائمه الاثنى عشر .65.

مع الحسين فى نهضته .159.

امام حسن وامام حسين(ع) .175.

يك شب مهلت .49.

پيشواى شهيدان .145.

سلام بر حسين .91.

6. رسيدن به كربلا و قرار گرفتن در محاصره دشمن پيش از رسيدن به كوفه (2 محرم ) تا حوادث و برخوردهاى قبل از عاشورا:

بررسى تاريخ عاشورا .108.

اعيان الشيعه ج 1.598.

تاريخ طبرى ج 4.321.

قمقام زخار .366.

ارشاد مفيد .75.

الدوافع الذاتيه .196.

معصوم پنجم .216.

سيره الائمه الاثنى عشر ج 2.72.

مقتل الحسين مقرم .245.

مع الحسين فى نهضته .183.

امام حسن وامام حسين(ع) .199.

يك شب مهلت .62.

كشف الغمه ج 2.257.

الوقايع والحوادث ج 2.89.

درسى كه حسين به انسانها آموخت .270.

الفباى فكرى امام حسين(ع) .287.

حياه الامام الحسين(ع) ج 3.91.

قمقام زخار .366.

نهضه الحسين(ع) .91.

تاريخ طبرى ج 4.321.

اعيان الشيعه ج 1.598.

بررسى تاريخ عاشورا .108.

7. شهادت امام واصحابش در حماسه بزرگ روز عاشورا به ميدان رفتن اصحاب و بستگان امام و حماسه آفرينى در دفاع از حق :

منتخب التواريخ .230.

بررسى تاريخ عاشورا .128.

خون خدا .86.

اعيان الشيعه ج 1.601.

امام حسين وايران .456.

حياه الامام الحسين(ع) ج 2.159 و 271 ج 3.203.

درسى كه حسين(ع) به انسانها آموخت .285.

الوقايع والحوادث ج 2.270 ج 3.165.

سيره امامان ج 3.178.

سلام بر حسين(ع) .116.

اولين تاريخ كربلا (ترجمه مقتل ابى مخنف ) .125.
اسوه هاى جاويد .139.

پيشواى شهيدان .197.

مقتل الحسين مقرم .271.

مع الحسين فى نهضته .221.

عوالم ( الامام الحسين ) .324.

ارشاد مفيد .114.

منتهى الامال ج 1.394.

قيام حسين(ع) 170.

راه حسين(ع) 209.

قمقام زخار .403 447.

ائمتنا دخيل ج 1.231.

نهضه الحسين(ع) .137.

8. بهره بردارى امام سجاد و حضرت زينب واهل بيت عليهم السلام از خون شهيدان و رساندن پيام شهادت به مردم در طول اسارت و پس از آن . دراين بخش حوادث طول اسارت و پس از شهادت امام و ماجراهاى كوفه و شام وافشاگرى هاى موثر و بيدارگر عليه رژيم حاكم هم مورد نظراست :

منتهى الامال ج 1.401.

نهضه الحسين .143.

قمقام زخار .515.

معصوم پنجم .302.

تاريخ يعقوبى (ترجمه ) ج 2.182.

حماسه حسينى ج 1.313.

زندگانى على بن الحسين (شهيدى ) .49.

بررسى تاريخ عاشورا .148.

اعيان الشيعه ج 1.612.

امام حسين وايران .464.

شهيد جاويد .337.

زينب در كاروان كوفه و شام .59.

اسوه هاى جاويد .113 143.

يك شب مهلت .156.

بحارالانوار ج 45.137.

قيام حسين(ع) .184.

عوالم ( الامام الحسين ) .353.

مع الحسين فى نهضته .293.

مقتل الحسين مقرم .402 385.

امام حسن وامام حسين(ع) 250.

خطابه زينب كبرى .257.

پيشواى شهيدان .237.

سيره امامان .183.

الوقايع والحوادث ج 3.241 ج 4.30.

درسى كه حسين به انسانها آموخت .302.

حياة الامام الحسين(ع) ج 3.299 تا 400.

كشف الغمه ج 2.275.

5. آثار و نتايج نهضت
در بخش مربوط به اهداف نهضت به طور ضمنى به آثار آن هم اشاره و برخى منابع آن معرفى گشت .

آن آثار به طور دسته بندى شده ترى باز هم ياد مى شود و تنها به معرفى منبع براى يكى از آن آثار (نهضت هاى پس از عاشورا) مى پردازيم .

اما آثار و نتايج حاصله از حادثه كربلا:

1. قطع نفوذ دينى بنى اميه برافكار مردم .
2.احساس گناه و شرمسارى در جامعه به خاطر يارى نكردن حق و كوتاهى دراداى تكليف .

3. پديد آمدن مكتب جديداخلاقى وانسانى ( ارزشهاى نوين عاشورايى و حسينى ).

4. فرو ريختن ترسها و رعبهاازاقدام و قيام .

5. رسوايى يزيديان و بانداموى حاكم .

6. بيدارى روح مبارزه در جامعه برضد ستم .

7. تقويت انگيزه هاى مبارزاتى مردم .

8. پديد آمدن انقلابهائى متعدد باالهام از كربلا.

9.الهام بخشى عاشورا به همه نهضت هاى رهايى بخش و حركتهاى انقلابى تاريخ .

10. تبديل شدن[ كربلا] به دانشگاه عشق وايمان و جهاد و شهادت براى نسلهاى انقلابى شيعه .

11. به وجود آمدن يك مكتب و پايگاه نيرومند و عميق و گسترده تبليغى و سازندگى درباره چهره مقدس سيدالشهدا عليه السلام و شهادت آن حضرت .

و... آثار فراوان ديگر.

نهضتهاى الهام گرفته از عاشورا:

اين حركتهاى انقلابى عبارتست از:

انقلاب توابين .

انقلاب مختار.

انقلاب مدينه .

انقلاب مطرف بن مغيره .

انقلاب ابن اشعث .

انقلاب زيد بن على .

انقلاب ابى السرايا و...

اينكه به معرفى چند منبع درباره چهار حركت ازاين انقلابها مى پردازيم :

الف :انقلاب توابين :
قمقام زخار .681.

بحارالانوار ج 45.358.

تشيع پايگاه انقلاب .50.

مع الحسين فى نهضته .431.

سلام بر حسين(ع) .193.

قيام هاى شيعه در تاريخ .79.

حياه الامام الحسين ج 3.450.

تاريخ طبرى ج 4.426.

اعيان الشيعه ج 7.229.

پيغمبر و ياران ج 3.243.

تشيع در مسير تاريخ .199.

ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) .311.

انقلاب مدينه :
مع الحسين فى نهضته .420.

سلام بر حسين .172.

حياه الامام الحسين(ع) ج 3.449.

تاريخ طبرى ج 4.370.

موسوعه العقادالاسلاميه ج 3.307.

ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) .319.
ج : قيام مختار:
درسى كه حسين به انسانها آموخت .194.

قمقام زخار .705.

قيام حسين .195.

تشيع پايگاه انقلاب .54.

قيام مختار ثقفى .

تاريخ طبرى ج 4.487.

انتقام خونين .

ارزيابى انقلاب امام حسين(ع) .324.

حياة الامام الحسين(ع) ج 3.453.

سلام بر حسين .211.

مع الحسين فى نهضته .440.

عوالم ( الامام الحسين ) .649.

بحارالانوار ج 45.332.

تاريخ الشيعه 35.

خروج مختار.

انتقام كربلا ضياء شاكر.

د: قيام زيد:
سيره و قيام زيد بن على حسين كريمان .

الغدير ج 3.69.

الوقايع والحوادث ج 5.114.

مع الحسين فى نهضته .483.

رهبر خونين انقلاب كوفه عبدالرزاق .

مروج الذهب ج 3.206.

اعيان الشيعه ج 7.114.

مقاتل الطالبيين .127.

ارزيابى انقلاب امام حسين .338.

6. شهداى آل ابى طالب
شهيدانى كه از آل ابيطالب در ركاب امام به شهادت رسيدند گاهى در منابعى به طور مستقل ياد شده است از جمله :

مقاتل الطالبيين ابوالفرج اصفهانى .

ارشاد مفيد .104.

حياة الامام الحسين ج 3.241.

عوالم ( الامام الحسين ) .342.

معصوم پنجم .264.

منتهى الامال ج 1.372.

قمقام زخار .430.

مع الحسين فى نهضته .273255.

7. شناخت كوفه
روحيات افكار بى وفايى و... درباره كوفه و مردم آن جاى تحقيقى گسترده دارد.

درباره شناخت كوفه به چند ماخذاشاره مى شود:

صلح امام حسن(ع) .93.

حماسه حسينى ج 2.286.

قيام حسين(ع) .120.

تاريخ تحليلى اسلام .142 166.

سفيه البحار ج 2.498.

مع الحسين فى نهضته .129.

حياة الامام الحسين(ع) ج 3.419.

معجم البلدان ج 4.490.

آثارالبلاد واخبارالعباد .250.
8. ويژگيهاى ياران حسين(ع)
آنچه درباره اصحاب امام و فداكارى در ركابش چشمگيراست روحيه بالا و حماسى و عشق وايمان و شهادت طلبى آنان است . به چند منبع مطالعه درباره خصال واوصاف آن اصحاب فداكاراشاره مى شود:

انصارالحسين(ع) .39 173.

الدوافع الذاتيه لانصارالحسين(ع) محمدعلى عابدين .

ابصارالعين فى انصارالحسين سماوى .

الوقايع والحوادث .307.

مناقب ابن شهر آشوب ج 4.257.

آنجا كه حق پيروزاست پرويز خرسند.

مرثيه اى كه ناسروده ماند پرويز خرسند.

خون خدا .17 57.

اعيان الشيعه ج 1.582 600.

منتخب التواريخ 245.

حياة الامام الحسين(ع) ج 3.145.

سيره امامان ج 3.149.

اسوه هاى جاويد .115.

امام حسن وامام حسين(ع) .122.

يك شب مهلت .134.

عوالم ( الامام الحسين ) .333.

انقلاب تكاملى اسلام .805.

مع الحسين فى نهضته .179.

المواكب الحسينيه مدارس و معسكرات .85.

موسوعه العقادالاسلاميه ج 3.287. فرسان الهيجاء ذبيع الله محلاتى .

الامام الحسين بن على الشهيد .103.

9. گريه و سوگوارى
به عنوان احياء آن حماسه و ياد كرد آن شهادتها كه الهام بخش امتهاست تاكيد بسيارى بر مسئله گريه برامام حسين(ع) واقامه عزادارى و مراسم سوگوارى و نوحه شده است .

برخى از منابع اين بحث ازاين قراراست :

حماسه حسينى ج 3.90.

شوق ديدار .191.

سفينه البحار ج 1.97.

تاريخچه عزادارى حسينى (ترجمه تاريخ النياحه ) سيدصالح

الشهرستانى .

بحارالانوار ج 44.278 ج 45.296.

وسائل الشيعه ج 10.464.

اعيان الشيعه ج 1.584.

مقتل الحسين مقرم .99 124.

منتهى الامال ج 1.289.

سلام بر عاشورا صلواتى .84.

ياد و يادآوران دكتر شريعتى .

انتفاضته صفرالاسلاميه 27.

امام حسن وامام حسين(ع) 141.

سيدالشهداء (تهرانى ) .39.

عوالم ( الامام الحسين ) 525.

قمقام زخار 771.

المواكب الحسينيه مدارس و معسكرات ابوالحسن النقوى .
عزادارى از ديدگاه مرجعيت شيعه ربانى .

گريه حربه اى در دست شيعه .18.

فلسفه عزادارى سيدالشهداء[ ع] حسينعلى راشد.

10. زيارت كربلا
در راستاى احياى ياد شهيدان عاشورا والهام گيرى از آن بزرگان زيارت مطرح است هم نسبت به امامان معصوم واولياء خدا و هم نسبت به قبر مطهر سيدالشهداء(ع) . بعضى از منابعى كه درباره زيارت بحث كرده ازاين قراراست :

سيدالشهدا .87. عوالم (الامام الحسين ) .711. وسائل الشيعه ج 10.318.

من لايحضره الفقيه ج 2.594.

شوق ديدار .148.

زيارت (مقالات پيام انقلاب ) شماره 115 به بعد.

زيارت ركنى .

انتفاضته صفرالاسلاميه .21.

الغدير ج 5.86.

سفينه البحار ج 1.568.

بحارالانوار ج 98 (بيروت ) /01

من لايحضره الفقيه ج 2.594.

قمقام زخار .318.

فضلى زياره الحسين(ع) .28.

11. شعر
درباره حماسه جاويد كربلا وانقلاب امام حسين(ع) از زمان صدراسلام تاكنون شاعران شعر سروده و مرثيه گفته اند كه فهرست نام مجموعه ها و ديوانها و كتابها بسيار پر حجم و گسترده خواهد بود.

دراينجا تنها به برخى منابع اشاره مى شود كه اشعارى درباره آن حماسه و شهادت دارد به زبان عربى يا فارسى :

اعيان الشيعه (شعر عربى ) ج 1.622.

منتخب التواريخ (فارسى ) .337.

گلواژه (فارسى ) ج 1.91.

ديوان عمان سامانى (فارسى) .

حسين پيشواى انسانها (فارسى ) م اكبرزاده .

مناقب ابن شهر آشوب ( عربى ) ج 4.491 520 116 127.

انگيزه قيام امام حسين(ع) .113.

عوالم ( الامام الحسين ) عربى .543.

معصوم پنجم .330.

قمقام زخار (فارسى ) .772.

بحارالانوار( عربى ) ج 45.242.

كشف الغمه ( عربى ) ج 2.281.

شب شعر عاشورا ج 1و2.

ادب الطف شبر 8 جلد.

خونين نامه عاشقان (فارسى ) 3 جلد.

كربلاء (سعيدالعلى) .

ادب السياسه ( عربى ) .186.
اشك شفق .

مقتل الحسين ژوليده نيشابورى (فارسى ) ج 2.157. ديوان اشعار نير(فارسى).

خزائن الاشعار جوهرى .

سوداى عشق وحيد دامغانى .

كشتى طوفان كربلا .343 به بعد.

گلزار حسينى .337.

خون خدا ذبيح الله جوادى .

كتابشناسى قيام عاشورا
دراين بخش نام برخى از كتابهايى كه درباره قيام امام حسين(ع) و حادثه عاشورااست آورده مى شود.

اين كتابها در دو بخش جداگانه تنظيم شده است : يك قسمت كتبى كه به صورت بيان حوداث و وقايع و ذكر جزئيات و رويدادهاى تاريخى مربوط به حادثه كربلاست و متن تاريخى است قسمت ديگر كتابهايى كه به شيوه تجزيه و تحليل در موضوع نهضت كربلا و قيام سيدالشهداء[ ع] و بيان فلسفه نهضت و زمينه هاى و آثار و نتايج آن است .

در هر بخش ابتدا كتاب هاى فارسى سپس عربى آمده و به صورت الفبايى ترتيب يافته است .

بخش نخست : كتاب و منابع به شيوه واقعه نگارى
الف : (فارسى)
1. آهى سوزان بر مزار شهيدان (ترجمه لهوف ) احمد فهرى .

2. آنجا كه حق پيروزاست پرويز خرسند.

3. پيشواى شهيدان سيدرضا صدر.

4. چهره حقيقى قيام حسينى عبدالكريم الحسينى القزوينى .

5. حسين بن على(ع) (معصوم پنجم ) جواد فاضل .

6. خون خدا جواد محدثى .

7. دليران كربلا سيدعلى رضوى زاده .

8. زندگانى ابا عبدالله الحسين(ع) محمد صحفى .

9. سخنان حسين بن على(ع) از مدينه تا كربلا صادق نجمى .

10. سلام بر حسين(ع) محمود منشى .

11. عاشورا چه روزى است ؟ عمادزاده .

12. عنصر شجاعت يا هفتاد دو تن و يك تن خليل كمره اى .

13. قمقام زخار فرهاد ميرزا.

14. ناسخ التواريخ (جلد سيدالشهداء) محمدتقى شپهر.

15. نفس المهموم (ترجمه ) ابوالحسن شعرانى .

16. منتهى الامال شيخ عباس قمى .
17. منهاج الدموع قرنى گلپايگانى .

18. مرثيه اى كه ناسروده ماند پرويز خرسند.

19.الوقايع والحوادث (محرم ) محمدباقر ملبوبى .

20. يك شب و يك روز عاشورا خليل كمره اى .

21. يك شب مهلت على اكبر سپاسى .

ب :( عربى)
1.ارشاد (ج 2) شيخ مفيد.

2.ابصارالعين فى انصارالحسين محمد بن طاهر سماوى .

3.اسرارالشهاده فاضل دربندى .

4.اعلام الورى طبرسى .

5.اعيان الشيعه سيدمحسن امين .

6.انصارالحسين(ع) محمدعلى عابدين .

7.انصارالحسين(ع) محمدمهدى شمس الدين .

8. بحارالانوار (ج 4544) علامه مجلسى .

9. ثوره الحسين(ع) محمد مهدى شمس الدين .

10.الحسين فى طريقه الى الشهاده على بن الحسين الهاشمى .

11.الخائص الحسينيه شيخ جعفر شوشترى .

12.الدوافع النفسيه لانصارالحسين محمد على عابدين .

13. ذريعه النجاه ميرزا رفيع گرمرودى .

14. عوالم ( الامام الحسين ) عبدالله البحرانى .

15.العيون العبرى سيدابراهيم ميانجى .

16. فرسان الهيجاء ذبيح الله محلاتى .

17.الهوف على قتلى الطفوف سيد بن طاووس .

18. مثيرالاحزان ابن نماء حلى .

19.المجالس السنيه (2 جلد) سيدمحسن امين .

20. مقاتل الطالبيين ابوالفرج اصفهانى .

21. مقتل الحسين(ع) خوارزمى .

22. مقتل الحسين(ع) ابى مخنف .

23. نفس .المهموم شيخ عباس قمى .

24.الوثاق الرسميه لثوره الامام الحسين عبدالكريم الحسينى القزوينى .

بخش دوم : كتب و منابع به صورت تحليلى
الف : ( فارسى )
1.الفباى فكرى امام حسين(ع) محمدرضا صالحى كرمانى .

2.ارزيابى انقلاب حسين(ع) ترجمه پيشوائى .

3.اسوه هاى جاويد على محمد نقوى .

4.امام حسن وامام حسين (ترجمه ) سيدمحسن امين .
5.انقلاب تكاملى اسلام (فصل تاكتيك طف ) جلال الدين فارسى .

6.انگيزه قيام امام حسين(ع) مجموعه مقالات (ناشر: شفق) .

7. بررسى تاريخ عاشورا محمدابراهيم آيتى .

8. پرتوى از عظمت حسين(ع) لطف الله صافى .

9. پيشواى شهيدان (ترجمه ابوالشهداء) عقاد.

10. چراامام حسين قيام كرد؟ محمدتقى شريعتى .

11. حسين بن على را بهتر بشناسيم محمد يزدى .

12. حسين پيشواى انسانها م-اكبرزاده .

13. حماسه حسينى (3 جلد) شهيد مطهرى .

14. درسى كه حسين به انسانها آموخت شهيدهاشمى نژاد.

15. راه حسين عباسعلى اسلامى .

16. سرگذشت و شهادت امام حسين(ع) على غفورى .

17. شهادت دكتر شريعتى .

18. شهيد جاويد صالحى نجف آبادى .

19. فرياد يك شهادت يوسف حريرى .

20. قيام حسين(ع) سيدجعفر شيهدى .

21. هدف هاى اجتماعى حسين(ع) غلامرضاانصاف پور.

ب : ( عربى )
1.ائمتنا (ج 1) على محمد دخيل .

2.ابوالشهداء عباس عقاد مصرى .

3.الائمه الاثنى عشر عادل اديب .

4.الامام الحسين بن على الشهيد عبدالودودالامين .

5.الامام الحسين(ع) عبدالله العلائلى .

6. حياة الامام الحسين بن على(ع) (3 جلد) باقر شريف القرشى .

7. سيره الائمه الاثنى عشر (ج 2) هاشم معروف الحسنى .

8.الشهيد والثوره هادى المدرسى .

9. على طرق كربلا محمدحسين فضل الله .

10. كتاب العاشورا هادى المدرسى .

11. مع الحسين فى نهضته اسد حيدر.

12. مقتل الحسين(ع) عبدالرزاق المقرم .

13. نهضة الحسين(ع) سيدهبة الدين شهرستانى .