20- مفهوم مكر در مورد خداوند يعنى چه؟

در سوره آل عمران آيه 54 مى‌خوانيم‌ «وَ مَكَرُوا وَ مَكَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرِينَ» و (يهود و دشمنان مسيح براى نابودى او و آئينش) نقشه كشيدند و خداوند (بر حفظ او و آئينش) چاره‌جوئى كرد و خداوند بهترين چاره‌جويان است. حال اين سؤال مطرح مى‌شود كه منظور از مكر الهى چيست؟

در قرآن آياتى، شبيه اين آيه، ديده مى‌شود كه در آن نسبت «مكر» به خدا داده شده (مانند آيه 30 از سوره انفال و آيه 50 از سوره نمل و بعضى آيات ديگر).

«مكر» در لغت عرب با آنچه در فارسى امروز از آن مى‌فهميم تفاوت بسيار دارد:

در فارسى امروز «مكر» به نقشه‌هاى شيطانى و زيان‌بخش گفته مى‌شود، درحالى‌كه در ريشه‌هاى لغت عرب «مكر» هر نوع چاره‌انديشى را مى‌گويند كه گاهى خوب و گاهى زيان‌آور است.

در كتاب مفردات «راغب» مى‌خوانيم: المكر صرف الغير عما يقصده: «مكر اين است كه كسى را از منظورش بازدارند» (اعمّ از اينكه منظورش خوب باشد يا بد).

در قرآن مجيد نيز گاهى مكر با كلمه «خير» ذكر شده مانند و اللَّه خير الماكرين‌ (خداوند بهترين چاره‌جويان است) و گاهى با كلمه «سىّ‌ء» (بد) آمده است مانند وَ لا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ: «نقشه و انديشه بد جز به صاحبش احاطه نخواهد كرد».

بنابراين منظور از آيه مورد بحث اين است كه دشمنان «مسيح» با طرح‌هاى شيطانى خود مى‌خواستند جلو اين دعوت الهى را بگيرند، امّا خداوند براى حفظ