نام کتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 265
4- بعضى از مفسران اهل تسنن معتقدند كه منظور از اين كلمه منحصراً خلفاى
چهارگانه نخستينند، و غير آنها را شامل نمىشود؛ و بنابراين در اعصار ديگر اولو
الامر وجود خارجى نخواهد داشت.
5- بعضى ديگر از مفسران، اولو الامر را به معنى صحابه و ياران پيامبر
مىدانند.
6- احتمال ديگرى كه در تفسير اولو الامر گفته شده اين است كه منظور فرماندهان
لشكر اسلامند.
7- همه مفسران شيعه در اين زمينه اتفاق نظر دارند كه منظور از «اولو الامر»،
امامان معصوم مىباشند كه رهبرى مادى و معنوى جامعه اسلامى، در تمام شئون زندگى از
طرف خداوند و پيامبر به آنها سپرده شده است، و غير آنها را شامل نمىشود، و البته
كسانى كه از طرف آنها به مقامى منصوب شوند و پستى را در جامعه اسلامى به عهده
بگيرند، با شروط معينى اطاعت آنها لازم است نه به خاطر اينكه اولو الامرند، بلكه
به خاطر اينكه نمايندگان اولو الامر مىباشند.
اكنون به بررسى تفاسير فوق به طور فشرده مىپردازيم:
شك نيست كه تفسير اول به هيچ وجه با مفهوم آيه و روح تعليمات اسلام سازگار
نيست و ممكن نيست كه پيروى از هر حكومتى بدون قيد و شرط در رديف اطاعت خدا و
پيامبر باشد، و به همين دليل علاوه بر مفسران شيعه، مفسران بزرگ اهل تسنن نيز آن
را نفى كردهاند.
و اما تفسير دوم نيز با اطلاق آيه شريفه سازگار نيست، زيرا آيه اطاعت اولو
الامر را بدون قيد و شرط لازم و واجب شمرده است.
تفسير سوم يعنى تفسير اولو الامر به علما و دانشمندان عادل و آگاه از كتاب و
سنت نيز با اطلاق آيه سازگار نيست، زيرا پيروى از علما و دانشمندان، شرائطى دارد
از جمله اينكه گفتار آنها بر خلاف كتاب و سنت نباشد، بنابراين اگر آنها مرتكب
اشتباهى شوند (چون معصوم نيستند و اشتباه مىكنند) و يا به هر علت ديگر از حق
منحرف شوند، اطاعت آنها لازم نيست، در صورتى كه آيه اطاعت اولو الامر را به طور
مطلق، همانند اطاعت پيامبر صلى الله عليه و آله، لازم شمرده است، به علاوه اطاعت
از دانشمندان در احكامى است كه از كتاب و سنت استفاده كردهاند بنابراين چيزى جز
اطاعت خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله نخواهد بود، و نيازى به ذكر ندارد.
نام کتاب : يكصد و هشتاد پرسش و پاسخ نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 265